REDCOM

Trump is opnieuw aan de macht. Doe de veiligheidsriem alvast maar om. Geheel in lijn met eerdere voorspellingen heeft hij zich vroegtijdig uitgeroepen tot de 47^ste president van de Verenigde Staten. Op het machtsblok staat nu een president die de democratie aan zijn laars lapt.

Aan de macht is een crimineel die in 2021 een serieuze poging tot een staatsgreep ondernam. Die de vorige verkiezingsuitslag nog steeds ontkent. Die altijd alles ontkent als hij niet wint. Aan het roer van het machtigste land van de wereld staat nu een uiterst onbetrouwbare president. Een man waartegen vier strafrechtelijke en twee civiel rechtelijke zaken lopen. Alleen dat geeft al aan dat de VS in democratisch opzicht ernstig zijn verzwakt.

Helen

Hij gaat het machtige Amerika helen. Het rijkste land van de wereld belooft hij een gouden tijd. Populistische orakeltaal. Voor Europa en China schroeft hij de importtarieven straks verder omhoog. Ondernemend Nederland, en in het verlengde daarvan de consument, zal dat gaan merken. Of hij de NAVO opblaast blijft de vraag, want dat is zeker niet in het belang van de VS, maar dat er meer EU-geld in de NAVO-pot moet staat wel vast. Ook dat zullen de Europeanen gaan merken.

Oekraïne

De oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten op korte termijn beëindigen, zoals hij zegt, zal leiden tot verder geweld. Deze oerconservatief denkt dingen te kunnen regelen zonder het meewegen van andermans belangen. Wie is hij dat hij denkt te kunnen beslissen voor een andere partij. Met Trump aan de macht is op termijn wanhoop geboren. In de VS heeft hij het rottende ei van de autocratie gelegd. Probeer er maar eens vanaf te komen, dat zal nog niet zo gemakkelijk zijn.

Hoe zinvol zijn excuses voor het slavernijverleden? Niemand van ons heeft de slavernij meegemaakt. Het had natuurlijk nooit mogen gebeuren. Hoewel het lang geleden is – de slavernij werd afgeschaft in 1873 – zijn denkbeelden uit die tijd nog steeds aanwezig. Het meest recente voorbeeld is de asieldeal van het huidige kabinet.

Al het vreemde valt op, wordt bekeken, vaak verguisd.

Al het vreemde zien we het liefst zo gauw mogelijk vertrekken, gekleurde mensen eerst. Ze zijn vaker het slachtoffer van onterechte behandeling. Iemand met een etnisch voorkomen in een dure auto houdt de politie vaker aan dan een blanke. Misschien is de auto gejat of is hij een drugsdealer. Dat heet etnisch profileren. Gekleurd roept bij velen negatieve gevoelens op. Dit heet racisme en leidt vaak tot ongelijke behandeling: discriminatie.

Christelijke taak

In de zeventiende eeuw werden ‘zwarten’ gezien als minderwaardig. Zwarte Afrikanen waren volgens de Bijbel de afstammelingen van Cham, de zoon van Noach. Hij vernederde zijn vader. Voor straf moest hij eindeloos voor hem werken.

Als slaaf was je niet meer dan een stuk vee, in het Spaans cimarróns genoemd. Gevluchte slaven bouwden leefgemeenschappen in de jungle, zij die dat deden in Suriname werden daar Marrons genoemd. De overheid ondernam geregeld strafexpedities om ze het leven zuur te maken.

Nederlandse slavenhandelaren hadden er in kerkelijk opzicht geen enkele moeite mee om voor de West-Indische Compagnie (WIC) tussen 1600 en 1800 op onmenselijke wijze 600.000 Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen te verschepen naar Noord- en Zuid-Amerika. Ze zagen dat als hun christelijke taak. Er waren ook slaven die daarin geloofden. Een kapitein van een WIC-schip kreeg een Ghanees cadeau die tot zijn verwondering niet dom was. Hij noemde hem Jacobus Elisa Johannes Capitein en liet hem studeren in Nederland. In 1742 publiceerde Capitein een scriptie waarin hij stelde: ‘slaverny is niet strydig tegen de christelyke vryheid’.

Ras

In de negentiende eeuw kreeg de slavernij steun van de wetenschap, die verklaarde het blanke ‘ras’ superieur aan het ‘ras’ van de zwarte mens. Dat is absurd. Rassen bestaan niet. We zijn allemaal mens, gekleurd of blank.

Het is leuk om dit te weten maar moeten we ons excuseren voor de slavenhandel? Schaf eerder de discriminatie af, want met de slavenhandel hadden we nooit iets te maken.

De Schreeuw, een kunstwerk van Jeroen Henneman in het Oosterpark in Amsterdam, herdenkt de vermoorde Theo van Gogh, o.a. regisseur en programmamaker. Het binnenste silhouet is het profiel van Van Gogh met gesloten mond, het buitenste is Theo die schreeuwt.

Soms komt de dood uit onverwachte hoek. Dat gold zeker voor regisseur-programmamaker Theo van Gogh die op 2 november 2004, Allerzielen, werd ´afgeslacht´, zoals De Telegraaf schreef, door een moslim in de Linnaeusstraat in Amsterdam. De dader, Mohammed Bouyeri, maakte hiermee echter geen einde aan het vrije woord.

Pythagorasstraat 133, de woning van Theo van Gogh waaruit hij op 2 november 2004 naar het stadscentrum fietste.

Theo van Gogh ´voelde zich steeds onveiliger´, vertelde hij in 2002 in een interview met Cascade, de moslimomroep. Ondanks zijn felle kritiek op de islam bestond er, meende hij,  geen kogel met zijn naam erop. Hoewel hij wel vaak bedreigd werd. Die waarschuwingen benaderde hij met ironie. ‘Waarschuwingen genoeg, maar ik heb nooit kogels in de bus gehad, wat dat betreft sta ik laag in de rangorde.’

Fan van Fortuyn

Als groot fan van Pim Fortuyn nam hij fel stelling tegen de islam. Hij vond dat hij dat mocht. Vanwege het vrije woord voerde hij ‘een koude oorlog tegen de islam´. Daarin verleende hij volop steun aan PvdA-parlementariër (in 2002 overgestapt naar de VVD) Ayaan Hirsi Ali, die zei: ‘Mohammed is, gemeten naar onze westerse maatstaven, een perverse man.’

‘Vijfde colonne’

Van Gogh plaatste scherpe kanttekeningen bij de multiculturele samenleving. ‘Er was een tijd dat de islam voorliep op het christendom, maar het denken van de islam is opgehouden rond 1500 – 1600, toen ging de handrem erop en vonden allerlei moderne ontwikkelingen geen toegang meer. De islam is een achterlijke cultuur, evenals het christendom. Het christendom mag je belachelijk maken, de islam niet, daar zijn we bang voor. Waarom? De islam beknot de vrije meningsuiting. Het is een vijfde colonne die ons haat en uiteindelijk zal belagen. Er is geen hoop meer.’

Kromzwaard

Op de stoep langs het fietspad bij de avondwinkel, recht tegenover het huidige hotel The Manor – toen Stadsdeelkantoor – werd Theo van Gogh vermoord.

Kunstenaar Marlene Dumas, Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh.

Op dinsdagochtend 2 november 2004 fietste hij van zijn huis over de Linnaeusstraat. Honderd meter na het spoorwegviaduct fietste er rond half negen ineens een bebaarde man in een beige regenjas naast hem. Hij kreeg een duw, er klonk een knal. Theo viel van zijn fiets. Drie knallen. Hij rende de straat over. Weer knallen. Theo zakte op de stoep in elkaar, ‘genade’, murmelend. De moslim schoot zeven of acht keer. Gaf hem een paar trappen. Haalde een kromzwaard vanonder zijn jas tevoorschijn waarmee hij Theo’s keel doorsneed, zoals gebeurt bij schapen. Daarna priemde hij met een fileermes een dreigbrief aan Ayaan Hirsi Ali op Theo’s buik. Bouyeri vluchtte. Hij werd na een schotenwisseling op de Mauritskade gearresteerd. Zijn wens te sterven als martelaar ging daarmee niet in vervulling.

De spraakmakende moord werd als een ernstige bedreiging van de vrijheid van meningsuiting gezien. Mohammed Bouyeri slijt zijn leven in de strafgevangenis in Vught. Spijt van zijn daad heeft hij niet. ‘Van Gogh was een vijand van de islam, hij moest sterven. De dader noemt de democratie in strijd met de wetten van God.