REDCOM

Duizend dagen oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het is ongelooflijk moedig dat Oekraïne de oorlog nu al bijna drie jaar weet te doorstaan. Anderzijds is het onbegrijpelijk dat Rusland na veertien sanctiepakketten nog steeds in het zadel zit, al raakt de Russische economie door al die oorlogsinspanningen duidelijk oververhit.

Tegelijk merken we dat bij zowel Oekraïne, de EU en de grootste wapenleverancier van de Oekraïne, de VS sprake is van oorlogsmoeheid. Dat brengt de saamhorigheid tegen de Russische agressor in gevaar.

Diplomatieke oplossing

Een diplomatieke oplossing van het conflict is gewenst. Dat is de taak van Zelensky en Trump. En dat kunnen ze maar beter goed doen, want anders komt Europa in gevaar. Het besef dat het ook hier fout kan gaan is nog steeds niet goed doorgedrongen. Ook na het sluiten van een diplomatieke deal moet het Westen alert blijven. In Rusland telt alleen macht. Het imperialisme druipt er van de wanden. Denk bij een eventuele vrede ook niet dat Rusland zich wel koest houdt. Bereid je in die richting altijd voor op onrust. Rusland houdt zijn raketten op ons gericht, wees daar zeker van.

Al vanaf het begin van de oorlog in Oekraïne – die in feite begon met de bezetting van de Krim in 2014 – werkt de autocraat Poetin aan een regime change. Gelukkig is het hem nog steeds niet gelukt de Oekraïense regering te vervangen door een stel marionetten die alleen dansen op Russische  ‘muziek’. En dat moet zo blijven.

Onrechtvaardig

In feite is Rusland niet veel opgeschoten in Oekraïne. Het heeft twintig procent van het land in handen: Donetsk, Loehansk, Cherson, Zaporizja en het schiereiland de Krim. Alleen de Krim staat volledig onder Russische controle. De andere gebieden zijn nog deels in Oekraïense handen.

Op donderdag 24 februari 2022 rolde het Russische leger Oost-Oekraïne binnen. Een totaal onrechtvaardige aanval. Poetin maakte daarmee– naar eigen zeggen – ‘een einde aan de genocide’ in Oekraïne. ‘Iedereen die hier iets tegen heeft verklaar ik de oorlog.’ Kritiek uit de VN-veiligheidsraad schoof hij terzijde. De dictator ontkende alle Russische aanvallen. Hij omschreef de bevolking als neonazi’s en noemde de inval het begin van een nieuwe tijd.

Catastrofe

Duizend dagen later zijn de gevolgen catastrofaal. Wekelijks massale aanvallen met raketten en drones. Honderdduizenden doden en gewonden. Aan puin geschoten dorpen en steden. In Rusland werden handlangers (Jevgeni Prigozjin) en tegenstanders (Aleksej Navalny) vermoord. Er is een verbeten strijd ontbrand in de Russische regio Koersk. En er vechten duizenden Noord-Koreanen aan het Russische front. Een flitsmacht van 40.000 militairen neemt de EU aan de oostflank in bescherming. Het voorlopig sluitstuk zijn langeafstandsraketten, die straks tot diep in Rusland voor ongekende vernietiging zorgen. Onbekend is het Russische antwoord daarop.

Hallo, wij mensen beschouwen ons als keizers van het bestaan. Toegegeven wij zijn begiftigd met de grootste hersenen – driemaal groter dan die van mensapen – maar ons gedrag laat vaak te wensen over. Zou het er iets mee te maken kunnen hebben dat we eeuwenlang zwierven als nomaden en grepen wat ons voorhanden kwam? Veel keus hadden we toen niet, het was jagen of sterven.

Driehonderdduizend jaar geleden verscheen onze soort op de uitgestrekte vlaktes van Afrika. Wij waren niet de eerste. Onze twee miljoen jaar oudere voorouders, uit de stam van de Homo erectus, maakte al vernuftig steengereedschap. Ook zij waren niet de eerste. De Homo habilis – een half miljoen jaar daarvoor – deed het ook. En ruim drie miljoen jaar daarvoor maakte – lange naam – de Australopithecinen ook al gebruik van steen voor het uitbenen van dieren en het kraken van noten.

Homo sapiens

Wij, Homo sapiens, zijn er nog omdat we ons goed kunnen aanpassen aan de  (klimatologische) omstandigheden. Onze soort verspreidde zich over Azië en Europa. Grassen, vlees en vruchten etend kwamen we al jagend terecht in een voor ons nieuwe wereld waar we in contact kwamen met soortgenoten, die eerder uit Afrika waren vertrokken: de Neanderthalers.

Mensensoorten

Het is niet zoals je leest in de Bijbel dat er in den beginne Adam en Eva waren. Nee. er waren meerdere mensensoorten. De mens is, evenals de dieren en planten, uit diverse oervormen ontstaan. Van één van die uitgestorven soorten, de Neanderthalers, zijn genoeg botten gevonden, daardoor hebben wij een goed beeld van ze.

Neanderthalers zijn  genoemd naar het Neanderthal bij de stad Mettmann in de buurt van Düsseldorf. In een kalksteengroeve daar vonden arbeiders in 1856 zestien menselijke botten van een tot dan toe onbekende mensensoort. Later bleken ze ook in onder meer België, Koerdistan en Gibraltar te hebben geleefd. In Nederland is – behalve een wenkbrauwboog op de Maasvlakte – nooit iets van Neanderthalers gevonden.

Neanderthalers waren honderdduizenden jaren lang de belangrijkste bewoners van Europa. En ´Mongolen´, zoals je vaak hoort, waren het zeker niet. Hun hersenen waren groter dan de onze. Ze hadden een spits gezicht met ver vooruitstekende wenkbrauwbogen. Afgaande op hun lichaamsbouw gaat de wetenschap ervanuit dat ze spraken zoals wij, al zullen we natuurlijk nooit weten in welke taal ze dat deden.

Neanderthalers waren jager-verzamelaars. Ze verbleven in grotten, hadden vaste patronen en kenden emoties. Uit opgravingen blijkt dat ze de plek waar ze hun doden begroeven markeerden met een steen. Er werden zelfs  restanten van bloemen gevonden. Veertigduizend jaar voor Christus stierven de Neanderthalers uit, mogelijk door de klimatologische omstandigheden. Het was ijskoud. Alles bevroor. De  bomen verdwenen. Daarmee verdween ook de mogelijkheid om het wild ongezien te naderen. Hongersnood was het gevolg. Vaststaat dat wij, Homo sapiens, intens contact hebben gehad met Neanderthalers, want ons genensysteem bestaat nog steeds voor vier procent uit het DNA van de Neanderthaler.

Donderdagavond 9 november 1944. De Duitse bezetter blokkeert alle bruggen, straten en het telefoonverkeer in Rotterdam/Schiedam. Het is de voorbode van de grootste razzia in Nederland, uitgevoerd op 10 en 11 november, waarbij zo´n 52.000 mannen tussen de 17 en 40 jaar werden afgevoerd voor de arbeidsinzet, ze kwamen merendeels terecht in concentratiekampen.

Eind 1944 was het zuidelijk deel van Nederland bevrijd. De geallieerden maakten zich op voor de inval in Duitsland en de aanval op Noord–Nederland. Jonge Nederlandse mannen konden steun bieden aan het geallieerde leger. Uit voorzorg haalden de moffen de mannen straat voor straat uit de huizen. ‘Op hen, die pogen te ontvluchten of weerstand te bieden, zal worden geschoten’, de vijand liet aan duidelijkheid niets te wensen over.

Mijn vader, net 17 geworden, woonde in de Schippersstraat, een zijstraat van de Schiedamseweg, Gewapende soldaten kwamen het huis in. Zijn moeder drukte hem nog gauw een pakje met pannenkoeken in de hand en weg was hij. Door de Rotterdamse razzia waren deze acties in andere steden minder succesvol. Daar dook het merendeel van de mannen onder.

Läuse Buben

Tachtig jaar na dato sta ik op de plek waar mijn vader uiteindelijk in een Konzentrationslager terechtkwam, in Görlitz, een stad in de Duitse deelstaat Saksen. De rivier de Neisse stroomt er lieflijk langs, aan de overkant ligt Polen.

Hij sprak er zelden over, maar deed hij het dan ging het over de erbarmelijke hygiënische leefomstandigheden, de medische nood, het geratel van mitrailleurs en het steeds terugkerende gekrijs. In een ijskoude nacht werden hij en zijn barakgenoten door de SS naar buiten gesleurd. Een vuurpeloton stond klaar. Zijn angst was overweldigend, het einde leek nabij. Onder de soldaten brak luid gelach uit. ‘Na, ihr Läuse Buben´, bulderde hun commandant, ´dass war nur Scherz. Zurück in euer schmutzige Unterkunft und schnell!’

Subkamp

Het KZ Biesnitzer Grund in Görlitz was een subkamp van het Nacht und Nebel-kamp Gross-Rosen (Rogoźnica, Polen), daar zaten vooral Joden. Joden waren er ook in Biesnitzer Grund, van de 1.500 Joden werden er zo’n vierhonderd geliquideerd. Ze liggen in een massagraf op de – inmiddels herstelde – Joodse begraafplaats. De rest ging naar de vernietigingskampen.

 

 

Dodemanstocht

In februari ’45 naderde het Rode Leger de Neisse. Haastig werd het kamp ontruimd. Vader liep westwaarts, het was een onmenselijke voettocht. Geen drinken, nauwelijks voedsel. Wie niet meer kon werd doodgeschoten. Vanaf grote afstand zag hij het brandende Dresden, het geallieerde bombardement vond plaats op 13 en 14 februari. Uiteindelijk bereikte de dodemanstocht Mittweida. Daar zat hij vast in een KZ waar slavenarbeid werd verricht voor de elektronicafirma C. Lorenz AG.

In april klonk in de verte het Amerikaanse geschut. De SS ontruimde het kamp. Hij ging naar KZ Röchlitz, een dependance van KZ Flossenbürg. Daar werd hij op 14 april 1945 bevrijd door de Amerikaanse 6th Armored Division, bijgenaamd The Super Sixth.

De geallieerden brachten hem en vele anderen terug naar Nederland, naar Maastricht. Vandaar ging hij naar zijn ouders in Rotterdam. Voor psychische opvang was geen plaats. Zijn familie zat boordevol ellende. De Hongerwinter had er flink in gehakt. Hij wilde zo gauw mogelijk alle tragiek vergeten. Alleen bij vlagen had hij er last van. Tot na zijn veertigste, toen begon het pas echt te knellen.