Veranderingen zijn er altijd. Ouderen hebben er vaak problemen mee, jongeren pakken iets snel op. Dat duurt meestal tot rond hun vijftigste, dan daalt de opnamesnelheid.
Alles verandert, maar het is een illusie te denken dat alles in 2024 sneller gaat dan honderd jaar geleden. Toen werd erin Nederland razendsnel een elektriciteits- en telefoonnet aangelegd. Reden er ruim 31.500 auto’s, het werden er gestaag meer.
Ontvangsthal van luchthaven Schiphol in de jaren twintig van de vorige eeuw.
De KLM vierde zijn vijfjarig bestaan. Een Fokker vloog vanaf Schiphol de allereerste intercontinentale vlucht – met twintig tussenlandingen – naar Batavia. Dat jaar kwam de leermachine op de markt, een verre voorloper van de computer: een typemachine met één scherm voor vragen en één scherm voor antwoorden.
PVV
Het grote verschil met die tijd is dat we nu in grote welvaart leven. De economie staat er goed voor. Op de wereldranglijst staan we in de toptien van de meest democratische landen. Daar denken ruim tweeënhalf miljoen mensen anders over, die stemden op de PVV. Dat brengt ongewisse, maar wellicht ook nare veranderingen teweeg. De populistische partij verlangt naar een Nederland dat zijn eigen koers vaart. Vergeet het. De tijd van alles alleen doen is voorgoed voorbij. We leven in een geglobaliseerde wereld. Gemeenschapszin telt nu Rusland met oorlog op de deur klopt.
Dat de visie van de PVV zoveel macht oplevert heeft een aanzuigende werking op centrumrechtse partijen. De zogenaamde vriendelijkheid van Wilders kan er straks wel eens anders uit gaan zien. Wat als hij nog meer steun krijgt? Dan is de kans groot dat de deur van de koelkast opengaat en er ruimte komt voor zijn antidemocratische plannen, die bol staan van moslimhaat.