Kom er niet in, blijf eruit, de Extra Beveiligde Inrichting in Vught is een strak knellende dwangbuis, heel slecht voor je gezondheid en sociale contacten. Je bezoek knuffelen? Vergeet het. Bij het (spaarzaam) bezoek in de EBI –alleen toegankelijk voor naaste familie of een advocaat – zit de arrestant doorgaans achter glas.
Deze speciale gevangenis vervangt de Extra beveiligde Afdelingen die er waren in de gevangenissen in Hoogeveen, Leeuwarden, Rotterdam en Sittard – waar bewakers de beveiliging moeilijk in de hand hielden. De EBI bracht uitkomst. Dit gevang extra large opende in 1997 zijn deuren voor doorgewinterde criminelen, zoals Willem Holleeder, Ridouan Taghi en moslimterrorist Mohammed Bouyeri, de moordenaar van cineast/columnist Theo van Gogh, hij zit er een levenslange straf uit.
De gevangenis telt vier afdelingen. Op iedere afdeling zeven cellen, één ervan is altijd leeg omdat hij gebruikt wordt als opvanglocatie bij een mogelijke cel-controle. Door onderbezetting is er momenteel één afdeling dicht, zodat er nu 18 – in plaats van 24 – cellen in gebruik zijn.
Ontsnappen
De arrestant verlaat nooit – behalve voor bezoek aan een rechtbank of ziekenhuis – ‘zijn’ afdeling, Onderling contact tussen gedetineerden kan, maar dan nooit meer dan vier bij elkaar. Gelucht wordt op een betraliede binnenplaats. Ontsnappen uit deze streng bewaakte inrichting of het opgang brengen van een gijzeling lijkt hier onmogelijk. Overal hangen camera’s en zijn op afstand sluitende deuren,. De bewaking is in één woord: IJZERSTERK. Toch dacht Taghi erover na. Nadenken over zo’n stap maakt je berucht maar, geloof me, iedere ontsnappingspoging loopt af met een lange, en wellicht ook dodelijke zucht.
Saaie plek
De meeste EBI-veroordeelden gaan in vliegende vaart – soms per politiehelikopter – naar de Extra Beveiligde Rechtbank in Amsterdam-Osdorp. Supersnelle auto’s met blauw zwaailicht schieten daar de kleine garage in, waarna de bajesklant in afwachting van zijn proces verdwijnt achter tralies. De EBR – ooit magazijn van C&A – staat op een industrieterrein. Een saaie, weinig aanlokkelijke plek, maar juist daarom uitermate goed geschikt voor wetshandhaving tegen zware criminelen.