Van publicist Hessel de Walle uit Eelde verschijnt op 12 april het boek Verzetsvrouw Esmée van Eeghen. Van een kort leven een een lange weg naar eerherstel.
Aan Esmée van Eeghen zijn al veel artikelen en documentaires gewijd, met vaak een herhaling van zetten: het beeld van een ‘femme fatale’ en een mannenverslindster. Een vrouw die niet alleen een verhouding gehad zou hebben met verzetsman Krijn van den Helm, maar hem ook verraden zou hebben. Zo ontstond een kluwen van waarheid en verdichting over een jarenlang gewantrouwde en zelfs verguisde vrouw.
Tachtig jaar na haar dood kreeg ze eerherstel. Waarom moest dat zo lang duren? Die vraag is alleen te beantwoorden na een zorgvuldige analyse van haar korte leven en van de lange periode na haar dood. Dit boek is het resultaat van uitgebreid onderzoek in openbare en particuliere archieven. Dat leverde veel onbekend materiaal op en geeft tal van nieuwe inzichten. Vragen en onduidelijkheden uit eerdere geschiedschrijving over haar krijgen nu zorgvuldig onderbouwde antwoorden.
De foto van de Friese verzetsstrijdster Esmée van Eeghen staat binnenkort op het monument van gevallen verzetsstrijders in het Fries Verzetsmuseum in Leeuwarden. Esmée, die op 7 september in Groningen werd neergeschoten, stond lang te boek als het zwarte schaap. Enerzijds kwam dat door haar relatie met een Duitse officier van de Wehrmacht wat leidde tot verdachtmaking van verraad, anderzijds door haar promiscue gedrag.
Esmée van Eeghen woonde in dit huis aan de Gerrit van der Veenlaan in Baarn. Nu is dit gemeentelijk monument een studentenhuis.
Esmée van Eeghen behoorde tot een vooraanstaande familie – haar vader was directeur van de Amstel-brouwerij. Haar moeder een jonkvrouw, die na haar scheiding trouwde met een baron. Esmée hielp geallieerde piloten, bracht Joden onderdak en verzorgde landelijke wapentransporten. Ze was avontuurlijk en onverschrokken. Haar levensverhaal zie je dunnetjes terug in de film Zwartboek van Paul Verhoeven.
Haar naam en die van haar broer staan op het oorlogsmonument in Baarn.
Hoog spel
Esmée speelde hoog spel. Bekend is dat ze een van haar gecharmeerde Duitse officier een koffer met wapens door de controle op station Amsterdam Centraal liet dragen. Generaal Eisenhower eerde haar postuum voor hulp aan neergeschoten vliegers. In ´Het koninkrijk der Nederland in de Tweede Wereldoorlog´, deel 7 schaart dr. L. de Jong haar bij de Nederlandse verraadsters. Zonder grote druk van de Sicherheitsdienst (SD) zou ze de namen hebben genoemd van zeker vijf verzetsstrijders. Is dat zo? De schade zou aanzienlijk zijn geweest. Zij was geen Miep Oranje, die als verzetsstrijdster begon, gevangen werd genomen door de SD en vervolgens overging tot verraad waarbij ze tientallen verzetslieden liet arresteren. Na de oorlog verdween Miep spoorloos.
Nymfomane
Van Esmée staat vast dat ze een nymfomane was en ontzettend wispelturig. Ze had menig minnaar. Geen ervan trok na de oorlog haar verzetswerk ook maar voor een moment in twijfel. De rest namen de meesten op de koop toe. Want Esmée was nu eenmaal Esmée, een bloedmooie vrouw met ‘een exorbitant gevoel voor humor, wat Engelsen witty noemen, ad rem zonder ooit rauw te zijn of kwetsend’. Op 26-jarige leeftijd werd ze in Groningen- Paddepoel, gedood door dertien kogels, afgevuurd door de Duitse SD-leider Ernst Knorr. Voor zijn verhoor in 1945 pleegde hij zelfmoord.
Na de oorlog is Esmée in Baarn begraven, samen met David haar broer, ook een verzetsstrijder die in april 1945 stierf in concentratiekamp Bergen-Belsen. In het graf ligt ook haar in 2015 overleden halfbroer Sander Schimmelpenninck van der Oye.
In Leeuwarden staat Esmée tussen ruim 290 omgekomen Friese verzetsstrijders. Zij en verzetsstrijdster Wieke Bosch, die onlangs ook is toegevoegd, zijn de enige twee vrouwen op dit monument.