Het Noordzeekanaal, geopend op 1 november 1876, verbindt de Noordzee met de haven van Amsterdam. De aanleg duurde elf jaar. Een Nederlandse aannemer durfde dit gigantische karwei niet aan waardoor de Britse firma Henri Lee and Sons uit Londen-Westminster ermee aan de slag ging.
De kerk in Oud-Velsen staat op de plek van een houten kapel uit 800 n.Chr. Naast de kerk zijn graven van omgekomen Engelse arbeiders aan het Noorzeekanaal.
Het 21 kilometer lange kanaal mondt uit in het IJ en is volledig met de hand uitgegraven.
Dit intensieve werk – waar de Britten door hun ver doorgevoerde industrialisatie in de tijd meer ervaring mee hadden dan wij – begon op 8 maart 1865. De eerste schop ging de grond in in de duinen van de Breesaap, op het grondgebied van de gemeente Velsen. Het kanaal heeft het dorp bijna gehalveerd. Gelukkig is de 18e -eeuwse kern grotendeels bewaard gebleven. Naast de Engelmunduskerk uit de 12e-eeuw zijn graven van Engelse arbeiders die omkwamen bij de kanaalaanleg, onder meer het graf van de 37-jarige voorman John Hurrell – zie foto – uit Shaugh, die op 9 juni 1869 het leven liet.
Tata Steel
Aan het Noordzeekanaal, op een terrein van 800 hectare in IJmuiden, staat het voormalige Hoogovens, thans Tata Steel, een milieuvervuiler van de eerste orde.
Jaarlijks varen er zo’n negenduizend schepen door het talloze malen verbrede en verdiepte Noordzeekaneel, dat een uitstekende verbinding biedt met de rest van de wereld. Langs het water staan veel bedrijven, die zorgen niet alleen voor veel inkomsten maar ook voor heel veel milieuproblemen.
Wat er over was van de Breesaap werd in 1918 verwoest door de Hoogovens, tegenwoordig het Indiase Tata Steel. Sinds de in bedrijfsname (1920) blaast de staalgigant niet alleen hete lucht uit de smeltovens maar ook tonnen CO2, evenals kankerverwekkende stoffen als PAKS en lood.
Onlangs werd het bedrijf een uitstootvermindering van acht procent opgelegd, maar Tata Steel heeft nog altijd ruim voldoende stikstofruimte over om de productie op peil te houden. En dat is jammer, want zo halen we de klimaatdoelen natuurlijk nooit. Meer dan 1.5 graad mag de aarde niet opwarmen, aldus het klimaatakkoord van Parijs (2015). Ondertussen stijgt de temperatuur maar door. In Europa zitten we nu op gemiddeld 1.2 graden en het gaat naar 2.5 graden. Zeg maar dag met je handje.