Het bestaat nog, een graf van de familie Mussert. Niet van de gewiekste
ingenieur maar bovenal landverrader Anton, wel van zijn veertien jaar oudere broer Jo. Jo Mussert was beroepsmilitair en geen lid van de NSB. Zijn vijftien jaar jongere vrouw Dora daarentegen liep voor het nationaalsocialisme het vuur uit haar sloffen.
Toch vertrouwt de legerleiding Jo niet helemaal. Als luitenant-kolonel bij de genie is hij verantwoordelijk voor de bruggen en veren. Maar wanneer de Duitse dreiging toeneemt benoemen ze hem tot depot- en kantonnementscommandant in Dordrecht.
Jo Mussert.
In mei 1940 ligt Dordt in de vuurlinie. Duitse parachutisten gaan er effectief te werk en brengen het Nederlandse leger in een chaotische toestand. Jo Mussert, psychisch niet al te sterk na een verwijderde, maar ongevaarlijke, tumor in zijn hoofd, staat onder hoge stress. Als op maandag 13 mei tanks Dordt binnenrijden denkt hij dat het Franse pantsers zijn. Niet vreemd, want ook volgens het Algemeen Hoofdkwartier en het Commando Vesting-Holland zijn het Fransen. Maar nee, het zijn moffen. Hij maakt dat hij wegkomt en wijkt met zijn legeronderdeel uit naar Sliedrecht.
Er zijn soldaten die dat hoogst onverstandig vinden en hem – mede door de achternaam van NSB-leider Mussert – verdenken van hoogverraad. Tijdens een stafoverleg op dinsdag 14 mei nemen kapitein Bom en luitenant Kruithof het pistool ter hand, ze willen Jo arresteren. Hij steekt zijn handen in de lucht, maar weigert mee te gaan. Dan lijkt hij naar zijn pistool te grijpen. Kruithof vuurt. Vier kogels treffen Jo. IJlings wordt hij naar het ziekenhuis in Gorinchem gebracht, waar hij die avond op 59-jarige leeftijd overlijdt.
Hij wordt begraven in het familiegraf in Gorinchem, bij drie van zijn kinderen, het
echtpaar had er tien. In 1968 volgt zijn vrouw Dora, die tot aan haar laatste snik bij hoog en bij laag beweert dat Jo’s broer, ‘oom Anton’ – geëxecuteerd op 7 mei 1946 en verdwenen in een naamloos graf – eigenlijk een soort van Johan van Oldenbarnevelt is geweest, maar dat, zo beweerde zij hardnekkig, zou Nederland pas later zien.
De officieren Bom en Kruithof draaiden de bak in. Kruithof ontspringt op het nippertje de doodstraf, hij kreeg twintig jaar, Bom tien jaar. In 1945 kwamen ze vrij. Kruithof werd onmiddellijk toegevoegd aan de staf van prins Bernhard. Ze noemden hem daar een patriot. In mei ’45 werd Jo Mussert door generaal Henri Winkelman postuum gerehabiliteerd. Over zijn functioneren in Dordrecht stak hij de loftrompet: Jo Mussert was een standvastig officier.
Meer weten? Lees: http://stijnwiegerinck.nl/artikel%20wiegerinck_na%20magazine_1-2010.pdf