REDCOM

In vroeger tijden was het bovenstaande een aanwijzing voor de beperkte levensduur. Want alles valt te overleven, behalve de dood. Eenmaal bonkt Hij op de deur.

De halfgesloten gordijnen op dit schilderij geven aan dat het leven eindig is. Doodgaan is de enige zekerheid die we hebben. Memento Mori, uw glas loopt snel.

Oervolken verbrandde hun doden. De Romeinen voegden er begraven aan toe. De christelijke vorst Karel de Grote verbood in het jaar 785 de lijkverbranding. Hij zag geen heil in het vernietigen van een lichaam, de opstanding op de Jongste Dag zou er maar aan voorbij gaan. Zo denken Joden en moslims er ook over, vandaar dat voor hen eeuwige grafrust geldt. Bij ons geldt een grafrust van tien jaar, dan is het lichaam vergaan. Alleen als je wordt bijgezet op een natuurbegraafplaats kom je er nooit meer vanaf.

Crematie

Na een lange afwezigheid is cremeren weer helemaal ‘in’. In Nederland waren vorig jaar ruim 170.000 sterfgevallen, ruim 66 procent daarvan werd gecremeerd. In 1913 kwam het eerste Crematorium: Westerveld in Driehuis. Cremeren was toen nog verboden maar het won, vooral onder intellectuelen, snel meer aanhang. Cremeren is goedkoper dan begraven wat leidde tot de oprichting van de Arbeiders Vereeniging Voor Lijkverbranding. Je kon zegeltjes sparen voor je crematie. Eind jaren zestig werd cremeren gelijkgesteld aan begraven.

Cake

Bij het laatste afscheid mogen koffie en cake niet ontbreken. Cake is vet en zoet, het geeft kracht aan de bedroefde geest. In het museum Tot zover op de  Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam is tot 11 februari 2024 de expositie De lekkere dood te zien met aandacht voor het laatste ceremonieel. Ook een broodmaaltijd maakt er deel vanuit. Tegenwoordig is dat vaak een club sandwich. Vroeger aten ze een bol die van binnen zwart zag van de krenten of vlechtbrood. Vlechtbrood is gebaseerd op een tweeduizend jaar oude Germaanse rite waarin de vrouw werd vermoord na het overlijden van haar man. De broodvorm doet denken aan de vlechten van de vrouw. Lekker, maar ik houd het toch liever bij een club sandwich.

Erdogan, Netanyahu, Orban, Poetin, Trump, Xi Jinping, Wilders. Er is nog geen parlement met de PVV. Als dat er komt staat Nederland in de bovenstaande rij machthebbers van landen die de democratie vertrappen. Valt het straks mee nu Wilders milder is? Weinig hoop. Deze professionele haat zaaiende verleider wil al bijna twintig jaar de immigratie beperken. Daaraan een halt toeroepen is onbespreekbaar: ‘De islam zal nooit uit ons DNA verdwijnen.’

Willen we een extreem beveiligde Wilders als premier van ‘een écht parlement’? Met gierende sirenes komt hij op werkbezoek. Reizen naar de Arabische wereld zitten er voor hem niet in. Tegenstanders sabelt hij gewoonlijk neer met oneliners. Yëşilgoz, van Turkse komaf, wenste hij ‘onder de groene zoden’. Krijgt deze radicaal het voor elkaar een regering te vormen dan verhuizen belangrijke kwesties als de woningnood, klimaat en steun aan Oekraïne naar de zijlijn. Die zaken interesseren Geert niet. Hij wil dat de hoofddoekjes verdwijnen uit het straatbeeld en de grenzen dichtgaan voor asielzoekers. In hoever is dat te verwezenlijken? Bij de EU in Brussel zijn ze er niet blij mee zijn. Wat kan het Wilders schelen? Hij heeft de macht in handen en zal die, net als zijn bovengenoemde collega’s, niet gemakkelijk meer afstaan.

Geen fascist

Wilders is een rechts-populist, geen fascist. Was hij dat wel dan had hij het volk geen bindend referendum willen geven en ook niet geopteerd voor een gekozen premier. Dat zijn zaken waar een fascist nooit voor zal pleiten. Toch kleven er aan zijn politiek zeer bedenkelijke kanten. Zijn uitspraken: ‘Geen asielanten meer’ en: ‘Sluit de moskeeën’, zijn anti-grondwettelijk, ook al staan ze ver af van de moordzuchtige uitspraken en daden van de nationaalsocialisten uit de jaren dertig.

‘Als moslims binnen onze cultuur voldoende assimileren heb ik er geen moeite mee’, aldus Wilders. Er kan dus nog hoop bloeien zou je denken, ware het niet dat de PVV ondemocratisch is, een afkeer van moslims idealiseert en bij het noemen van de asielinstroom telkens schromelijk overdrijft. Bovendien wil hij de rechtsgelijkheid en grondrechten van moslims inperken, iets wat ronduit verwerpelijk is. Het is een politiek op de rand van de afgrond. Veel is er niet nodig om verzeild te raken in het aloude adagio van bloed en bodem, een theorie die de Duitsers in de jaren dertig propageerden. Waar dat toe heeft geleid kun je tot en met 24 maart 2024 bekijken in Museum Arnhem.

 

Zorg dat je er bij komt, bij de Marine moet je zijn. Waarom? Wat is er leuk aan de Marine? Dit legeronderdeel is ouder is dan de uit 1577 stammende landmacht. Ben je geen liefhebber van zout water, storm of maandenlange vaartochten, blijf dan liever op de wal.

Sinds 1488 kiest de marine het ruime sop, eerst vanaf Texel. Begin negentiende eeuw kwam de marine op bevel van keizer Napoleon naar Den Helder, sinds 1815 draagt het de titel Koninklijk.

De marine was en is wereldwijd betrokken bij oorlogen en hulpacties. Ook nu is er een patrouilleschip, de Zr. Ms. Holland, onderweg naar de Middellandse Zee voor het bieden van humanitaire hulp aan Gaza.

Zeeslagen

Vroeger waren zeeslagen van dezelfde importantie als de luchtgevechten van nu. Enorme zeilschepen, uitgerust met tientallen kanonnen en enterhaken, vochten op volle zee. De Staatse vloot was in de zeventiende eeuw de machtigste vloot van de wereld. Uit die tijd kennen we beroemde zeevaarders als de Ruyter en Tromp.

Het leven op zee was vol gevaren. Op 22 April 1676 daveren er kanonnen in de baai van Syracuse. De Nederlands-Spaanse vloot vecht er tegen de Franse vloot. De kogels slaan links en rechts in. Scheepsvolk op het Nederlandse commandoschip spoedt zich naar de bevelhebber Michiel Adriaanszoon de Ruyter. De winnaar van zo’n 27 zeeslagen is getroffen door een Franse kanonskogel, ernstig gewond ligt hij op het dek. Zelfs de Fransen zijn zo ontdaan dat ze de steven keren. Het gevecht blijft onbeslist. Een week later sterft De Ruyter.

 

De Ruyter verwierf grote bekendheid met aanvallen op de Engelse vloot en zijn scheepswerven. Bij een van die aanvallen werd het kroonschip de HMS Royal Charles (foto) veroverd. Alleen de achtersteven bleef bewaard, die hangt in het Rijksmuseum.

Liever de lucht in

Waar het mis (dreigt) te gaan of gaat is de marine snel ter plekke, wereldwijd. Tijdens de Belgische opstand in 1830 sloot de marine de Schelde af. Op 5 februari 1831 sloeg een van hun kanonneerboten los en dreigde in Belgische handen te vallen. Commandant luitenant-ter-zee Jan van Speyk blies de munitie op de boot liever op dan het schip in handen te laten vallen van de Belgen. Een daad die hem tot op de huidige dag in de herinnering houdt. Deze manoeuvre gaf de marine een ware heldenstatus. De muiterij aan boord van De Zeven Provinciën (1933) voegde er een inktzwarte bladzijde aan toe. Matrozen kwamen in opstand tegen een salariskorting. De marine gooide een bom op het voorschip, dat leverde negentien doden op waarna de muiterij snel beëindigd was.

Onderzeeër

Houten zeilschepen, linieschepen, fregatten en kanonneerboten, verloren in de negentiende eeuw hun importantie. Ze werden vervangen door bepantserde stoomschepen. De ZR. MS. Prins Hendrik der Nederlanden was het eerste bepantserde stoomschip (1866) van de marine. In 1917 kwam er zelfs een marine luchtvaartdienst. Daarmee was het legeronderdeel uitgegroeid tot een hoogwaardige gevechtseenheid, op onderzeeërs na. De eerste duikboot, de Hr. Ms. onderzeeboot KXVIII, verliet in de jaren dertig van de vorige eeuw de werf. De boot werd in Soerabaja vernietigd. Tegen het einde van de oorlog was hij door Japan hersteld. In 1945 joegen de Britten deze onderzeeër voorgoed naar de kelder.

Stoer

In Wereldoorlog Twee vocht de marine op tal van plaatsen. In Nederland vervulden ze een belangrijke rol bij de Willemsbrug in Rotterdam en de Afsluitdijk. Een deel van de vloot ontkwam naar Groot-Brittannië. In februari 1942 verloor de marine onder leiding van Karel Doorman en Conrad Helfrich de Slag in de Javazee tegen Japan. Op 6 juni 1944 was de zeemacht betrokken bij D-day. In die tijd ontstond naar Amerikaans-Brits voorbeeld de vrouwelijke marine afdeling, beter bekend als MARVA – Marine Vrouwenafdeling.

Mannelijk en vrouwelijke mariniers zetten zich graag weg als stoere lieden. In 1970 verjoegen ze de hippies rond het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam. De korpsleiding sprak er schande van, maar het publiek was enthousiast. Ja, je moet er maar van houden, van de marine.