REDCOM

Uit steenkolenmijnen komen, behalve steenkolen, ook prachtige fossiele flora. Daarmee krijgen we een beeld van de oergeschiedenis.

Het is gemakkelijk om terug te kijken. Laat ik een poging doen om ver vooruit te kijken. Stel je voor: hoe ziet Nederland er uit over pak weg 100.000 jaar. Door de stijging van de zeespiegel en de daling van het land ligt West-Nederland dan onder water. De zee heeft ons bestaan bedekt met  dikke lagen zeeklei. In het achterland ziet het er niet veel anders uit, de rivieren zijn door de dijken gebroken. Het land is grotendeels bedekt met massa’s grind, klei en zand.

Dat is het meest voor de hand liggende scenario. Of er dan nog mensen zijn valt onmogelijk te zeggen. Maar als ze er zijn, dan vooral op de hoger gelegen delen. Over hoe ze daar leven doe ik geen uitspraak.

Natuurlijk is het mogelijk dat dit scenario aan ons voorbijgaat. Er kan zich zo maar een nieuwe techniek voordoen die tot nieuwe inzichten leidt en tot een andere manier van leven. Hoe dan ook, zolang er mensen zijn is er politiek en die is altijd grillig en onvoorspelbaar.

Verdeeld

Kijken we naar vandaag dan is de wereld hopeloos verdeeld. De economische groeiers, de BRICS-landen, staan recht tegenover economische reuzen als de Verenigde Staten en de EU. In Oekraïne en Israël dendert de oorlog door. Tussen China en Taiwan is het onrustig. Wederom klinkt de roep om atoomgeweld. Die massamoordwapens staan klaar voor gebruik. Een alles vernietigende atoomaanval valt nooit uit te sluiten.

Een gefossiliseerde varen van ruim 315 miljoen jaar oud uit de steenkolenmijn in Eygelshoven (Limburg).

Stel, er zijn mensen die zo’n aanval overleven. Daar kan een archeoloog tussen zitten. En het is 100.000 jaar na nu. Die archeoloog boort een 400 meter diep gat. Bij zijn veldonderzoek stuit hij op de laag waarin wij in deze tijd leven. In de rood geleurde grond – ontstaan door het roestproces van ijzer – vindt hij niet alleen radioactieve-koolstof van atoomexplosies, maar ook milieuverontreinigende stoffen afkomstig uit onze sterk vervuilende industrie en bijzondere, tevens onverwoestbare, metalen uit mobiele telefoons.

Duister

Voorspellen is natuurlijk onmogelijk. Een dag vooruitkijken kan, een maand, desnoods ook een jaar. Op de achtergrond speelt altijd het duistere onverwachte. Een ongeluk gebeurt maar zo. Mochten erover 100.000 jaar nog mensen rondlopen met historisch besef, dan kunnen ze met een grondboor ook onze tijd traceren, net als wij de romeinse tijd met zo’n ding naar boven kunnen halen of de periode waarin de allereerste levensvormen zich hebben ontwikkeld.

In Servië bepaalt de staat wat je mag lezen en zien. Meningsvrijheid wordt niet geduld. Op de internationale luchthaven Nikola Tesla in Belgrado liggen geen Westerse kranten noch tijdschriften, alleen Servische tabloids, vol met foto’s en korte teksten. Ook op de kabel-tv bepaalt de staat de zenders. Het zijn vrijwel allemaal zenders die de propaganda van harte ondersteunen, zoals Pink TV, Happy TV, B92 TV en Prva TV.

Kabelnieuwskanaal N1, een kloon van CNN, is sinds 2014 het enige onafhankelijke tv-station in Servië. De regering noemt het een ‘tycoon’ zender, wat niet vriendelijk is bedoeld. Het station werkt onder een voortdurende dreiging waarbij journalisten en hun familieleden het leven zuur wordt gemaakt. Ze worden uitgescholden voor ‘verraders’ en ‘buitenlandse huurlingen’. Ook moordbedreigingen komen voor.

Het zielige rijtje kranten op de luchthaven van Belgrado.

Vragen van N1-verslaggevers over de banden van de staat met de onderwereld worden grof terzijde geschoven. Dat die banden er zijn, is duidelijk. De betrouwbare website KRIK meldde dat een hooggeplaatst lid van de politie, Nenad Vuckovic “Vucko”, het hoofd was van een hooligan-criminele groep die eerst werd geleid door Aleksandar Stankovic “Sale Mutavi”, en vervolgens door de crimineel Veljko Belivuk. Eerder berichtte The New York Times over de warme banden tussen de Servische president Alexander Vucic met voetbalhooligans en zijn contacten in de drugswereld. Door de enorme protesten tegen de regering – waar de media nauwelijks over melden – zijn er op 17 december in Servië nieuwe verkiezingen, ben benieuwd hoe die uitpakken.

Er zijn huizen waarin je het gevoel krijgt in een andere tijd te verkeren. Ik noem Huis Doorn waar sinds 1941 niks veranderd is. Was hij in dat jaar niet overleden dan zou de Duitse ex-keizer Wilhelm II daar maar zo terug kunnen keren. Ook in Haastrecht staat zo’n huis, een patriciërswoning uit de negentiende eeuw – zie foto boven – waarin een lang voorbije tijd gevangen zit tussen vier muren.

Woonkamer in het huis van Paulina Bisdom van Vliet.

Paulina Bisdom van Vliet.

Marmeren vloeren, fraaie plafondschilderingen, schitterende serviezen van Chinees porselein, mooie kasten, prachtig gedrapeerde gordijnen, hier zie je ze in overdaad. Over de dure handgeknoopte tapijten liepen bedienden. De bewoonster en eigenaresse van dit, door haar vader gebouwde, kapitale huis, was Paulina le Fèvre de Montigny – Bisdom van Vliet. Welgesteld als ze was bepaalde ze dat het huis na haar overlijden in dezelfde staat moest blijven als museum. En zo geschiedde.

Hal in het regentenhuis, sinds 1923 is er aan de inrichting niets veranderd.

Maatschappelijk van belang

De familie Bisdom van Vliet verwierf rijkdom door de verbouw en handel in hennep voor de touw- en zeildoekindustrie. Haar opa en vader waren hoogheemraad en burgemeester van Haastrecht, evenals haar echtgenoot Johan le Fèvre de Montigny.

Na het overlijden van haar man in 1881 nam Paulina – rijk en kinderloos – het heft in eigen hand. Daarmee drukte ze een belangrijk stempel op het maatschappelijk leven in Haastrecht. Liet een kerk voor de Nederlandse Protestantenbond bouwen, stichtte een meisjesschool en steunde de gymnastiekvereniging, de ijsclub en de muziekvereniging. Wie geld nodig had kon bij haar terecht. ‘Zo bekostigde Paulina de HBS-opleiding van Zwaantje Muurling, de dochter van de huisknecht’, aldus de museumgids.

Geheim

Het Tagebuch bevat haar geheim.

Op 8 september van dit jaar openbaarde de Stichting Bisdom van Vliet ‘het geheim’ van Paulina. Wat zit er in het pakje dat sinds 1923 achter slot en grendel lag? Een schat, een opzienbarende bekentenis? Een buitenechtelijk kind, een pot met goud, verborgen in de tuin? Niemand die het wist. Na honderd jaar ging de dikke envelop dan eindelijk open. Eruit kwam haar Tagebuch, geschreven in 1882, daarin vertelt ze openhartig over de  rouwverwerking van haar overleden man.