REDCOM

Alles dat we tot ons nemen verdwijnt in het riool. Eet je in een sterrenrestaurant? Smaak en vorm van het gerecht sluit je in je hart, de rest verdwijnt. Dat is rot, maar het is niet anders.

Middeleeuwse poepdoos in kasteel Doorwerth.

Voor 1900 was er in Nederland geen riolering – de Romeinen hadden riolering, maar daar is vrijwel niks van teruggevonden. Parijs was koploper op rioolgebied, daar lag in 1307 al een riool. In de negentiende eeuw kwamen er meer riolen in Londen en Parijs. Nederland deed het toen nog op poeptonnen en postoelen, die stonden in smalle (vaak ook gemeenschappelijke) secreten. De inhoud verdween in een gracht of ging naar beerput of mestvaalt.

Stankoverlast en besmettelijke ziekten waren altijd aanwezig. In 1906 kreeg Amsterdam het eerste riool, een hygiënemaatregel tegen de cholera-epidemieën waaraan in de negentiende eeuw duizenden Amsterdammers stierven.

Poepdoos thuis, tot ver in de twintigste eeuw in gebruik.

Boldootkar

Gemeenschappelijke secreten, Utrecht 1920.

Op toiletten van hotels in Venezuela hangt een bordje met de waarschuwing: toiletpapier niet doorspoelen. De Venezolaanse riolering is te smal, verstopping kan maar zo ontstaan. Het bepoept papier moet in de prullenbak.

Westerlingen vinden dat raar. Maar vergeet niet:  tot ver in de jaren tachtig van de vorige eeuw waren er in Nederland huizen niet aangesloten op de riolering. Zelfs nu zijn er in Amsterdam en Utrecht nog altijd enkele huizen zonder riolering. Vooral bewoners in oude stadswijken deden het lang op een poepton. Ter lediging van die tonnen bestond er tot halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw een speciale ophaaldienst, de gemeentelijke odeurwagen of Boldootkar genoemd.

Wc-papier

Zo nu weten we dus iets over het riool. Maar hoe veegden we vroeger onze reet af? Vooral e met overvloedig water – denk aan het bidet -, maar ook schapenwol kwam in aanmerking en veel later krantenpapier, hoewel het niet gezond was vanwege de giftige drukinkt. De Amerikaan Joseph Gayetty introduceerde in 1857 het eerste wc-papier. Hij schreef er een geneeskrachtige werking aan toe. In 1891 verscheen de eerste rol ruw geperforeerd toiletpapier. Seth Wheeler van de Albany Perforated Wrapping Paper Co kreeg het patent. In 1942 kwam in Londen het dubbellaags toiletpapier op de markt, geproduceerd door St. Andrews Paper Mill. Handig, het voorkwam dat je met je vingers door het papier schoot. In de jaren vijftig zag het zacht toiletpapier het licht.

En nu is er het befaamde Japans toilet, dat je na iedere poepbeurt geheel automatisch schoonspoelt. Mooi. Maar vergeet niet: bij 40 procent van de wereldbevolking is nog altijd gebrek aan goede sanitaire voorzieningen.

Vergeet een snel einde van de oorlog in Oekraïne. Een ingrijpende escalatie ligt meer voor de hand. Niemand weet hoe die uitpakt. De kans op een atoomoorlog is minimaal, maar niet uit te sluiten. Een Russische aanslag op de westerse infrastructuur – denk aan de verstoring van het internet, gas- en elektriciteitsleidingen – ligt meer voor de hand.

Door de oorlog in Oekraïne beseften we pas hoe kwetsbaar we zijn. Na de val van de Sovjet-Unie dachten we dat de eeuwigdurende vrede eindelijk een feit was. Onze defensie-uitgaven gingen drastisch omlaag. Hoe fout was dat? Dat we zakendeden met energiegigant Rusland leek prachtig, tot we ontwaakten uit die bizarre droom en ontdekten dat energie voor het Kremlin vooral een geopolitieke component is.

Wapenlevering

Rusland vestigt zijn hoop op het stoppen van westerse wapenleveranties aan Oekraïne. Gebeurt dat, dan is dat einde Grensland en Europa terug in de Koude Oorlog. Laten we  hopen dat dit nooit gebeurt.

Oekraïne laat zien dat haar leger beter is dan het Russische leger. Doelgerichte aanvallen in kleine groepen houden het offensief gaande. De offensieve legermacht omvat twaalf brigades, ruim 60.000 man. In totaal beschikt Oekraïne over  ruim 600.000 soldaten, exclusief 400.000 reservisten. De verliezen aan Oekraïense zijde zijn hoog:  124.000 tot 131.000 manschappen zijn gesneuveld of gewond.

Reprise IJzeren Gordijn

De Russische krijgsmacht telt om en nabij een miljoen soldaten en twee miljoen reservisten. In Oekraïne verblijven 360.000 Russen – aantal doden en gewonden? Onbekend. Naar eigen zeggen heeft Rusland een oorlogseconomie. Het bewapenen is geen probleem, zou je denken. De werkelijkheid is anders. Het Russische leger vecht – op barbaarse wijze – grotendeels met verouderd materieel en relatief goedkope Iraanse drones. Het wapentuig lijkt onuitputtelijk. Mocht het ze lukken het Westen uit elkaar te spelen en zo de wapenleveranties te stoppen, dan is Oekraïne in no time bezet. Mogelijk ontstaat er dan een lang durende guerrillaoorlog en een ondoordringbare scheidslijn tussen Rusland en de EU, de reprise van het IJzeren Gordijn.

Het Hürtgenwald was tijdens de Tweede Wereldoorlog het toneel van hevige gevechten tussen Amerikaanse en Duitse troepen. Van september 1944 tot februari 1945 was het een van de langstdurende en bloedigste gevechten aan het westelijke front. Toch is de Slag om Hürtgenwald min of meer vergeten. Dat ligt aan de zware Amerikaanse verliezen, waarover men liever niet sprak, en doordat het een slag was tussen de grootschalige operatie Market Garden en het Ardennenoffensief.

De gesneuvelde Duitsers in de bossen van Hürtgenwald liggen begraven in Vossenack.

De Amerikaanse troepen waren oorspronkelijk van plan om snel door het Hürtgenwald naar het Ruhrgebied te trekken. Door het gebied liep de sterk verdedigde Westwall, ook bekend als de Siegfriedlinie, een 630 kilometer lange verdedigingslijn van Kleve naar de Zwitserse grens. De linie zat vol prikkeldraadversperringen, bunkers, loopgraven en mitrailleursnesten, je kwam er niet zo maar doorheen. Het bos bood uitstekend dekking aan de Duitse troepen, die er alles aan deden om de Amerikaanse aanvallen te vertragen en te verzwakken.

Nu ligt het dal er vredig bij, maar tijdens de slag was het een hel.

Slachting

Generalfeldmarschall Walter Model, trouw aanhanger van Hitler, pleegde in april 1945 zelfmoord in de buurt van Duisburg en werd in 1955 bijgezet op de begraafplaats in Vossenack. Geboortejaar alsmede overlijdensdatum van Hermann Henscke zijn onbekend.

Voor de GI’s werd het een slachting. Behalve een ijzersterke Duitse verdediging was het weer in het dichtbegroeide, met ravijnen doorkruiste, bos bar slecht. Regen, mist en sneeuw maakte de grond modderig. Ook het zicht was slecht. Daardoor was het voor de Amerikanen moeilijk om artillerie en luchtsteun in te zetten.
De gevechten draaiden uit op langdurige loopgravenoorlog-achtige situaties. Uiteindelijk slaagden de Amerikaanse troepen erin om het Hürtgenwald te veroveren, maar de overwinning kwam tegen een hoge prijs. Het vertraagde de geallieerde opmars naar het Ruhrgebied, dit alles had een grote impact op de Amerikaanse troepenmoraal.

Ehrenfriedhof Vossenack.

Het gebied werd bijna volledig verwoest en het menselijk leed was enorm.De laatste schattingen houden het op 10.000 Duitse en 30.000 Amerikaanse doden. In de bossen worden nog steeds vermisten gevonden. Overal in het bos zie je de restanten van de oorlog: kapotgeschoten bunkers, schuttersputten, loopgraven en mitrailleursnesten. Het is een ellendige herinnering aan de strijd om de vrijheid.