REDCOM

Van de jaren zeventig tot de jaren negentig was Amsterdam een krakershol. Veel verloederde woningen en bedrijfspanden stonden leeg. Krakers trokken erin omdat ze ergens moesten wonen.

De woningnood was hoog. De overheid had er niet echt een antwoord op. Knokploegen sloegen krakers eruit, of de ME kwam langs, veelal met zwaar materieel. Op 30 april 1980, de kroningsdag van Beatrix, kwam het in Amsterdam tot een hevige ontlading. Geen woning, geen kroning, schreeuwden de affiches. Ik was erbij. ’s Ochtends vroeg stonden her en der in de stad in ME-uitrusting uitgedoste lui, ze toonden iedere voorbijganger hoe ‘intolerant de ME bij ontruimingen te werk ging’. De krakers zelf zouden vooral geweldloos verzet plegen, zo wilden ze doen geloven. Dat beeld keerde drastisch die dag.

Traangas

Actie was het parool. Verzet en onrust zaaien het doel. De Mobiele Eenheid kreeg het bij de Blauwbrug aan de stok met een grote groep demonstranten. Straatstenen en stoeptegels vlogen door de lucht. De ME bleef ijzerenheinig staan. Ik zou erop hebben geslagen, maar zij deden niets, terwijl de demonstranten werkelijk als razenden tekeer gingen. Plotseling rukte de ME op, ze ging als een zwarte wolk richting demonstranten en sloeg ze uiteen. Wat volgde was een lading traangas. Door de wind sloeg het bijtende spul terug op de ME.  Niet ver vandaar vlogen molotovcocktails door de lucht. Een groep motorrijders – de Hells Angels hoorden we later – ging de krakers met kettingen te lijf. Winkelruiten sneuvelden, plundering waren er alom.. De stad was een puinhoop. Om er eind aan te maken gebruikte de ME traan- en braakgas in overvloed. Pas ver na middernacht waren  de rellen voorbij, maar niet het kraken, dat zou nog jaren doorgaan.

_

Het kraken is streng aangepakt, maar tegen leegstand doen ze niets.

_

Yandex

In 1981 namen krakers voormalig textielhandel Wijers aan de Nieuwezijds Voorburgwal in bezit.  Het was een enorm complex – meer dan drie voetbal velden groot. Op 14 februari 1984 kwam de ME en was het voorbij. Nu staat daar het Crowne Plaza hotel.

Anno 2023 kraken ze nog steeds, zij het op kleine schaal.In de Vossiusstraat in Amsterdam is een kapitaal pand gekraakt. Eigenaar is de Rus Arkadi Volozj, een miljardair en oprichter van Yandex, de Russische internetzoekmachine. De krakers mogen er van de rechter zolang blijven wonen omdat de Rus op de westerse sanctielijst staat. Maar dat is een uitzondering. Wie nu een leeg pand kraakt – in Amsterdam staan negentienduizend panden leeg. Vreemd genoeg doet de gemeente er niets  aan (leegstandbelasting bestaat niet) – kan sinds 2010 rekenen op een strafblad. Kortom:  in Amsterdam is het kraken streng aangepakt, maar tegen leegstand doen ze niets.

In Nederland zul je weinig behoefte hebben aan een apparaat dat drinkwatermaker kan maken. Maar ga je de bush in of varen op zee dan zijn die apparaten van levensbelang. Je staat er misschien niet zo bij stil maar slechts drie procent van al het water op aarde is zoet, de rest is zout. En van dat zoete water is slechts anderhalf procent bruikbaar voor consumptie.

Zeewater drinken is dodelijk. Wie op zee niet droog wil staan zorgt voor voldoende zoet water,. Gebruik bij nood een ontziltingsapparaat.

In de bush kun je water filteren en daarna drinken met behulp van de Katadyn Pocket waterfilter – € 339,95. Maar wat doe je op zee? Zeewater bevat zo’n 35 gram zout per liter daar krijg je hoge bloeddruk van, het leidt tot uitdroging en nierfalen wat je dood betekent. Niet leuk. Wie slim is neemt tijdens zeetochten zoet water mee. In noodgevallen gebruik je een ontziltingsapparaat – de Katadyn Survivor 06 LS – € 1275. Je perst door flink te pompen – veertig keer per minuut – zout water onder hoge druk door een membraan dat het zout tegenhoudt en je krijgt drinkwater.

Waterdamp

In plastic verpakt drinkwater voor reddingsboten.

Dat proces kan ook in het groot. Dan gebeurt de omzetting van zee- in zoetwater door destillatie. Bij het koken ontstaat zoutloze waterdamp, dat is het drinkwater. Zo doen ze het in het Midden-Oosten. Daar is weinig grondwater maar wel veel energie. En hiervoor heb je juist veel energie nodig, dagelijks wel vijftien tot dertig kilowattuur – in Nederland verbruiken we dagelijks twee tot vier kilowattuur. Via de mechanische membraamtechnologie gaat ontzilten sneller, maar ook dan ben je veel energie kwijt. Wat leren we hiervan? Er is meer zout dan zoet water. Mocht er ooit een gebrek aan zoet water ontstaan dan hebben we het zeewater keihard nodig. Maar om het  op een rendabele manier zoet en daarmee drinkbaar te maken moet de energiebehoefte drastisch omlaag.

Maandag zijn de Servische president Vučić en de Kosovaarse premier Kurti akkoord gegaan met het Frans-Duitse plan om de betrekkingen tussen beide landen te normaliseren. Josep Borell, de hoge vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid, is  tevreden maar er is niets officieel, want er is nog niks ondertekend. Om Servie aan de uitvoering van het plan te houden bevestigt de EU dat er ook helemaal niet meer over gepraat hoeft te worden noch  ondertekend.

Afwijzing van het plan zou geleid hebben tot stopzetting van de EU-onderhandelingen met Servië. In het plan is onder meer vrij reizen tussen Servië en Kosovo geregeld, evenals de vrijheid om op elkaars grondgebied te werken. Kosovo mag zich aansluiten bij internationale organisaties, zoals de VN. Partijen hebben elkaar mondeling toegezegd de overeenkomst op generlei wijze te verstoren. Maar er doemen problemen op. De 1,8 miljoen Albanezen in Kosovo zien geen heil in het Servische plan om in Kosovo een alliantie te vormen van tien Servische gemeenten. Dat zou leiden tot zelfbestuur van de honderdduizend Serviërs in Kosovo en daar komen de Albanezen heftig tegen in verzet. President Vučić is dan ook helemaal niet van plan het plan formeel te bekrachtigen zolang er geen Gemeenschap van Servische Gemeenten is – een voorstel uit het Akkoord van Brussel (2013) dat steeds is uitgesteld.

Heldendichten en treurliederen laven de Servische ziel. Langs wegen in Servie zie je vaak oeroude grafstenen die lucht geven aan dit verlangen.

Bakermat

Voor Servië is Kosovo de bakermat, het  staat vol met Servische kloosters en er is het slagveld Kosovo Polje, aanleiding voor tal van helden- en treurliederen die garant staan voor Servisch nationalisme. De Serviërs willen Kosovo nooit kwijt. Maar dat is nu wel gebeurd, want door mondeling akkoord te gaan met het Frans-Duitse plan is Kosovo nu in feite een onafhankelijke staat geworden. De op de EU gerichte Servische politicus Zdravko Ponoš is opgetogen dat Vučić de onafhankelijkheid van Kosovo heeft erkent. Vučić zelf ziet dat anders. Jarenlang heeft hij gezegd dat Kosovo Servisch blijft en ook nu houdt hij eraan vast, al is de zaak beklonken. De nationalisten beschuldigen hem van verraad. Door vast te blijven houden aan Kosovo – dat zich in 2008 onafhankelijk verklaarde – als deel van Servië is hij in een doodlopende straat beland. Het zal hem veel moeite kosten – gedacht wordt aan nieuwe verkiezingen – om eruit te komen.