REDCOM

Donderdagavond 9 november 1944. De Duitse bezetter blokkeert alle bruggen, straten en het telefoonverkeer in Rotterdam/Schiedam. Het is de voorbode van de grootste razzia in Nederland, uitgevoerd op 10 en 11 november, waarbij zo´n 52.000 mannen tussen de 17 en 40 jaar werden afgevoerd voor de arbeidsinzet, ze kwamen merendeels terecht in concentratiekampen.

Eind 1944 was het zuidelijk deel van Nederland bevrijd. De geallieerden maakten zich op voor de inval in Duitsland en de aanval op Noord–Nederland. Jonge Nederlandse mannen konden steun bieden aan het geallieerde leger. Uit voorzorg haalden de moffen de mannen straat voor straat uit de huizen. ‘Op hen, die pogen te ontvluchten of weerstand te bieden, zal worden geschoten’, de vijand liet aan duidelijkheid niets te wensen over.

Mijn vader, net 17 geworden, woonde in de Schippersstraat, een zijstraat van de Schiedamseweg, Gewapende soldaten kwamen het huis in. Zijn moeder drukte hem nog gauw een pakje met pannenkoeken in de hand en weg was hij. Door de Rotterdamse razzia waren deze acties in andere steden minder succesvol. Daar dook het merendeel van de mannen onder.

Läuse Buben

Tachtig jaar na dato sta ik op de plek waar mijn vader uiteindelijk in een Konzentrationslager terechtkwam, in Görlitz, een stad in de Duitse deelstaat Saksen. De rivier de Neisse stroomt er lieflijk langs, aan de overkant ligt Polen.

Hij sprak er zelden over, maar deed hij het dan ging het over de erbarmelijke hygiënische leefomstandigheden, de medische nood, het geratel van mitrailleurs en het steeds terugkerende gekrijs. In een ijskoude nacht werden hij en zijn barakgenoten door de SS naar buiten gesleurd. Een vuurpeloton stond klaar. Zijn angst was overweldigend, het einde leek nabij. Onder de soldaten brak luid gelach uit. ‘Na, ihr Läuse Buben´, bulderde hun commandant, ´dass war nur Scherz. Zurück in euer schmutzige Unterkunft und schnell!’

Subkamp

Het KZ Biesnitzer Grund in Görlitz was een subkamp van het Nacht und Nebel-kamp Gross-Rosen (Rogoźnica, Polen), daar zaten vooral Joden. Joden waren er ook in Biesnitzer Grund, van de 1.500 Joden werden er zo’n vierhonderd geliquideerd. Ze liggen in een massagraf op de – inmiddels herstelde – Joodse begraafplaats. De rest ging naar de vernietigingskampen.

 

 

Dodemanstocht

In februari ’45 naderde het Rode Leger de Neisse. Haastig werd het kamp ontruimd. Vader liep westwaarts, het was een onmenselijke voettocht. Geen drinken, nauwelijks voedsel. Wie niet meer kon werd doodgeschoten. Vanaf grote afstand zag hij het brandende Dresden, het geallieerde bombardement vond plaats op 13 en 14 februari. Uiteindelijk bereikte de dodemanstocht Mittweida. Daar zat hij vast in een KZ waar slavenarbeid werd verricht voor de elektronicafirma C. Lorenz AG.

In april klonk in de verte het Amerikaanse geschut. De SS ontruimde het kamp. Hij ging naar KZ Röchlitz, een dependance van KZ Flossenbürg. Daar werd hij op 14 april 1945 bevrijd door de Amerikaanse 6th Armored Division, bijgenaamd The Super Sixth.

De geallieerden brachten hem en vele anderen terug naar Nederland, naar Maastricht. Vandaar ging hij naar zijn ouders in Rotterdam. Voor psychische opvang was geen plaats. Zijn familie zat boordevol ellende. De Hongerwinter had er flink in gehakt. Hij wilde zo gauw mogelijk alle tragiek vergeten. Alleen bij vlagen had hij er last van. Tot na zijn veertigste, toen begon het pas echt te knellen.

Trump is opnieuw aan de macht. Doe de veiligheidsriem alvast maar om. Geheel in lijn met eerdere voorspellingen heeft hij zich vroegtijdig uitgeroepen tot de 47^ste president van de Verenigde Staten. Op het machtsblok staat nu een president die de democratie aan zijn laars lapt.

Aan de macht is een crimineel die in 2021 een serieuze poging tot een staatsgreep ondernam. Die de vorige verkiezingsuitslag nog steeds ontkent. Die altijd alles ontkent als hij niet wint. Aan het roer van het machtigste land van de wereld staat nu een uiterst onbetrouwbare president. Een man waartegen vier strafrechtelijke en twee civiel rechtelijke zaken lopen. Alleen dat geeft al aan dat de VS in democratisch opzicht ernstig zijn verzwakt.

Helen

Hij gaat het machtige Amerika helen. Het rijkste land van de wereld belooft hij een gouden tijd. Populistische orakeltaal. Voor Europa en China schroeft hij de importtarieven straks verder omhoog. Ondernemend Nederland, en in het verlengde daarvan de consument, zal dat gaan merken. Of hij de NAVO opblaast blijft de vraag, want dat is zeker niet in het belang van de VS, maar dat er meer EU-geld in de NAVO-pot moet staat wel vast. Ook dat zullen de Europeanen gaan merken.

Oekraïne

De oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten op korte termijn beëindigen, zoals hij zegt, zal leiden tot verder geweld. Deze oerconservatief denkt dingen te kunnen regelen zonder het meewegen van andermans belangen. Wie is hij dat hij denkt te kunnen beslissen voor een andere partij. Met Trump aan de macht is op termijn wanhoop geboren. In de VS heeft hij het rottende ei van de autocratie gelegd. Probeer er maar eens vanaf te komen, dat zal nog niet zo gemakkelijk zijn.

Hoe zinvol zijn excuses voor het slavernijverleden? Niemand van ons heeft de slavernij meegemaakt. Het had natuurlijk nooit mogen gebeuren. Hoewel het lang geleden is – de slavernij werd afgeschaft in 1873 – zijn denkbeelden uit die tijd nog steeds aanwezig. Het meest recente voorbeeld is de asieldeal van het huidige kabinet.

Al het vreemde zien we het liefst zo gauw mogelijk vertrekken, gekleurde mensen eerst. Ze zijn vaker het slachtoffer van onterechte behandeling. Iemand met een etnisch voorkomen in een dure auto houdt de politie vaker aan dan een blanke. Misschien is de auto gejat of is hij een drugsdealer. Dat heet etnisch profileren. Gekleurd roept bij velen negatieve gevoelens op. Dit heet racisme en leidt vaak tot ongelijke behandeling: discriminatie.

Christelijke taak

In de zeventiende eeuw werden ‘zwarten’ gezien als minderwaardig. Zwarte Afrikanen waren volgens de Bijbel de afstammelingen van Cham, de zoon van Noach. Hij vernederde zijn vader. Voor straf moest hij eindeloos voor hem werken.

Nederlandse slavenhandelaren hadden er in kerkelijk opzicht geen enkele moeite mee om voor de West-Indische Compagnie (WIC) tussen 1600 en 1800 op onmenselijke wijze 600.000 Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen te verschepen naar Noord- en Zuid-Amerika. Ze zagen dat als hun christelijke taak. Er waren ook slaven die daarin geloofden. Een kapitein van een WIC-schip kreeg een Ghanees cadeau die tot zijn verwondering niet dom was. Hij noemde hem Jacobus Elisa Johannes Capitein en liet hem studeren in Nederland. In 1742 publiceerde Capitein een scriptie waarin hij stelde: ‘slaverny is niet strydig tegen de christelyke vryheid’.

Ras

In de negentiende eeuw kreeg de slavernij steun van de wetenschap, die verklaarde het blanke ‘ras’ superieur aan het ‘ras’ van de zwarte mens. Dat is absurd. Rassen bestaan niet. We zijn allemaal mens, gekleurd of blank.

Het is leuk om dit te weten maar moeten we ons excuseren voor de slavenhandel? Schaf eerder de discriminatie af, want met de slavenhandel hadden we nooit iets te maken.