Alles verandert bliksemsnel
De wereld is in nauwelijks 20 jaar totaal veranderd. Internet is de nieuwe Werkelijkheid geworden. Ruim 100 jaar geleden brachten telegraaf, telefoon, stoomboot, en trein, later het vliegtuig ons vooruit. Het ging snel, maar nooit zo snel als nu.
Onze wereld is veranderd in een dorp. Financiën, handel en industrie zijn uitgegroeid tot een georganiseerde productieketen. In dit ‘werelddorp’ met 7 miljard inwoners draait het om globalisering: het openstellen van grenzen voor de gemakkelijke verplaatsing van goederen en diensten.
Die ontwikkeling gaat razendsnel. Alleen een crisis, recessie of oorlog kan er een eind aan maken. Maar zijn de puinhopen aan de kant geschoven dan draait alles gewoon weer door en wellicht nog sneller dan voorheen.
Op deze site wil ik de veranderingen in de wereld volgen. Niet zoals een krant of tijdschrift doet, maar door alleen datgene eruit te pikken wat ik belangrijk vind.
Nederland in WO 1 nu gratis te lezen. Het boek verscheen in 2014.
Nederland in wo1
Oorlog, een eeuwig rafelig kleed
Oorlog is een smerig rafelig kleed dat de mensheid altijd met zich meesleept. Geen eeuw zonder oorlog. Veldslagen rijgen zich aaneen. Soms zijn ze totaal vergeten maar gebeurde ze niet lang geleden of maakten wij er deel vanuit dan blijven ze gegrift in het geheugen staan.
Wie herinnert zich de slag bij het Belgische Gembloers, eind januari 1578? Het Spaanse leger van Vlaanderen vocht er tegen het leger van ‘onze’ Staten-Generaal.
Met 25.000 soldaten bestormde het Staatse leger op 31 januari het goed getrainde Vlaamse leger: 7.000 man. Na anderhalf uur was de strijd beslist. Verslagen droop het Staatse leger af, 8.000 gesneuvelden en gewonden bleven achter. De Spanjaarden betreurden slechts vijfentwintig man.
Niets in Gembloers herinnert aan de slag. Alleen aan de Slag om Gembloers -14 en 15 mei 1940 – is daar een monument gewijd.
Thermopylae
De Spartaanse koning Leonidas.
Monument ter herinnering aan de Slag bij Thermopylae, 480 v.Chr..
Toch worden ook stokoude veldslagen niet altijd vergeten, zoals de Slag bij het Griekse Thermopylae uit 480 v.Chr..
Rijdend over de weg naar Thessaloniki kan ik me moeilijk voorstellen dat hier in die tijd de zee lag.
Rechts van de weg staat het monument dat herinnert aan de Spartaanse koning Leonidas die hier met vierduizend Grieken, daaronder driehonderd zwaar bewapende infanteristen uit Sparta, strijd leverde tegen de Perzen. Hij verloor hier zijn leger en zijn leven.
Toen was hier een bergpas, zo smal dat twee strijdwagens elkaar moeilijk konden passeren. Een formidabel strategisch punt dat de geharde Spartanen keihard verdedigden tegen de oprukkende Perzen. Na twee dagen van bloedvergieten stuurden die een groot leger van ‘onsterfelijken’ naar een andere, minder goed beschermde, bergpas. De Griekse nederlaag volgde snel maar het was geen keerpunt in de strijd, eerder een korte pauze. Later beten de Perzen alsnog in het stof.
Over deze veldslag werd in 1962 de film The 300 Spartans gemaakt: https://www.youtube.com/watch?v=R-6M5FukAoE&list=RDLV1VzL7Oph61k&index=5
Tijdens Operatie Market Garden gingen ruim tachtig transportvliegtuigen teloor
RAF-embleem.
De meeste mensen hebben geen idee wat oorlog is. Een tomeloze ellende, dat is het. Een patroon van angst, dood en verderf. Honderdduizenden burgers en soldaten in de ellende. Tijdens operatie Market Garden, nu 78 jaar geleden, stortten er ruim tachtig transportvliegtuigen neer en gingen ruim zeshonderd gliders verloren. Een droevig verlies van veelal jonge levens.
Tijdens de Slag om Arnhem – 17 tot 25 september 1944 – ontbrak het de bemanningen in de vliegtuigen aan communicatie met de grondtroepen. Bovendien werden ze voortdurend belaagd door Duits luchtafweergeschut en Duitse jachtvliegers. Alleen al tijdens de oversteek van Groot-Brittannie naar de dropping zones gingen er ruim veertig Stirlings en Dakota’s down.
Doorwerth
Neerstortplek Stirling in Doorwerth.
Tijdens de strijd stortten er in Doorwerth drie Stirlings neer. Op 20 september rond half twee wierp een dispatcher containers uit een brandend toestel dat snel hoogte verloor boven het huidige Cardanusbos. Het toestel scheerde laag over de Van der Molenallee en stortte neer in het bos recht tegenover de – toen nog niet bestaande – W.A. Scholtenlaan. Alle negen bemanningsleden verloren het leven. Ze kregen een graf naast het wrak en na de oorlog op de Airborne- begraafplaats in Oosterbeek.
De bemanning van de Stirling is begraven op het Airborne-kerkhof in Oosterbeek.
In de jaren zestig vonden jongens in het Cardanusbos een verroeste container van de para’s, samen met een Duitse pantservuist. Aan de overzijde, daar waar het bos overgaat in een grasveld, was het massagraf nog steeds zichtbaar in de vorm van een ondiepe kuil, die op het eerste gezicht leek op een loopgraaf. Daar waar het vliegtuig neerstortte vonden ‘schatzoekers’ een hoogtemeter en een deel van een Browning-machinegeweer. Zelfs nu vind je er nog steeds brokjes aluminium van de verpulverde Stirling.
Verder is daar niets meer dat herinnert aan de crash. Hetzelfde geldt voor de Stirling die op 20 september rond half drie neerstortte bij het – inmiddels verdwenen – zwembad De Branding. Zeven van de acht bemanningsleden verloren het leven. Eén van hen raakte gewond, hij werd gevangen genomen en overleefde de oorlog.
Rehoboth
Gedenknaald bij de Rehoboth-school in Doorwerth.
Achter de basisschool Rehoboth in Doorwerth markeert een gedenkpaal alle air crashes tijdens de Slag om Arnhem. Die crashes beëindigde het jonge leven van 229 bemanningsleden uit vijf geallieerde landen: het VK, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Het herinneringsmonument memoreert ook de crash die hier plaatsvond. Op 21 september ’44 rond tien voor één in de middag stortte waar nu de school staat een Stirling neer. Van de acht man sterke crew sneuvelden er zeven. Eén van hen, een air despatchers, die containers uit het toestel wierp, ging naar een krijgsgevangenkamp.
Nieuwe ijstijd komt eraan, over 10.000 jaar
Krijgen we te maken met alsmaar tropische zomers? Drogen we uit of spoelen we weg door hevige regenbuien? Het zou mooi zijn als we het wisten, maar nee, want er is niks zo instabiel als het klimaat.
Geen water meer, de boel verdroogd.
Wat als een paal boven water staat is dat klimaatverandering geen kortdurend proces is, maar duizenden jaren vergt. Duizenden jaren, denk daar eens over na. De laatste ijstijd was zo’n tienduizend jaar geleden. Daarvoor en tussendoor waren er warme periodes, gematigde periodes en zelfs een kleine ijstijd, die duurde van de veertiende tot diep in de negentiende eeuw. In die tijd was het 1 à 2 graden kouder dan nu. Hoe koud is dat? Denk even aan de wintertaferelen van de kunstschilder Pieter Brueghel de Jonge en je gaat vanzelf bibberen.
Bevriezing
Misschien leven we nu in een geografische periode van ‘kortstondige’ warmte. Aangewakkerd door de industriële vooruitgang en de hoge stikstofuitstoot is het rond de twee graden warmer dan in het begin van de vorige eeuw.
De belangrijkste componenten voor warmte en kou op aarde zijn de draaiing om de zon en de aardhoek, staan we dichter bij de zon dan is het warm, verderaf… nou ja, dat is duidelijk Iedere honderdduizend jaar wisselt de aarde van baan en iedere veertigduizend jaar verandert de stand van de aardhoek en daarmee de lichtinval van de zon, waar geen zon is bevriest de boel.
Op basis van deze kennis stellen wetenschappers dat een nieuwe ijstijd onontkoombaar is, naar verwachting ontstaat die over pakweg tienduizend jaar. In de loop van duizenden jaren vormen zich enorme gletsjers die de wereld van een witte jas voorzien. Mochten er dan nog mensen zijn, dan krijgen die het hard te verduren.