Alles verandert bliksemsnel
De wereld is in nauwelijks 20 jaar totaal veranderd. Internet is de nieuwe Werkelijkheid geworden. Ruim 100 jaar geleden brachten telegraaf, telefoon, stoomboot, en trein, later het vliegtuig ons vooruit. Het ging snel, maar nooit zo snel als nu.
Onze wereld is veranderd in een dorp. Financiën, handel en industrie zijn uitgegroeid tot een georganiseerde productieketen. In dit ‘werelddorp’ met 7 miljard inwoners draait het om globalisering: het openstellen van grenzen voor de gemakkelijke verplaatsing van goederen en diensten.
Die ontwikkeling gaat razendsnel. Alleen een crisis, recessie of oorlog kan er een eind aan maken. Maar zijn de puinhopen aan de kant geschoven dan draait alles gewoon weer door en wellicht nog sneller dan voorheen.
Op deze site wil ik de veranderingen in de wereld volgen. Niet zoals een krant of tijdschrift doet, maar door alleen datgene eruit te pikken wat ik belangrijk vind.
Nederland in WO 1 nu gratis te lezen. Het boek verscheen in 2014.
Nederland in wo1
Jan Wolkers, een fenomeen
Beeldhouwer Jan Wolkers sloeg de Nederlandse literatuur om de oren met ongekuiste taal. Bovenaan de ranglijst staat zijn roman Turks Fruit (1969), een van de beste boeken uit de Nederlandse literatuur.
Wolkers boeken zijn doordrenkt van seks, liefde en de dood. Hoewel hij talrijke boeken schreef en veel schilderijen maakte zag hij zichzelf toch vooral als beeldhouwer. Toch was hij bij het grote publiek nooit doorgedrongen als hij alleen een beeldhouwer was gebleven.
In de voormalige winkel van de familie Wolkers aan de Deutzstraat 7 in Oegstgeest huist nu een Sushibar.
In 1925 werd hij in Oegstgeest geboren als derde kind in een gereformeerd gezin van elf kinderen. Zijn wieg stond in een woonwinkelpand waar zijn vader voor de oorlog een slecht lopende kruidenierszaak dreef.
In zijn roman Terug naar Oegstgeest (1965) – geen autobiografisch werk maar wel, evenals zijn andere romans en novellen, sterk gelardeerd met ware gebeurtenissen – keert hij op 40 jarige leeftijd terug naar zijn jeugd, die in het boek een grimmige gestalte krijgt. Het is de Tweede Wereldoorlog. Zijn kunstenaarschap bloeit op. Hij gooit het gereformeerde geloof aan de kant – al keert het steeds weer terug in zijn romans.
Op de gevel tegenover de voormalige kruidenierszaak staat een gedicht van Wolkers.
Wolkers was een fenomeen. Hij boeide niet alleen met boeken, monumenten en schilderijen, maar ook met zijn liefde voor de natuur. Dat maakt hem tot een van de grootste Nederlandse kunstenaars van de 20ste eeuw. Zijn laatste officiële daad was het schrijven van het Groot Nederlands dictee, dat op 19 december 2007 door zijn vrouw Karina werd voorgelezen op tv. Jan Wolkers stierf op 19 oktober van dat jaar aan levercirrose, 81 jaar oud.
Treinramp bij Harmelen, 60 jaar geleden
Op 8 januari 1962 vindt nabij Harmelen de grootste treinramp van Nederland plaats. Op een gelijkvloerse railkruising bij de buurtschap De Putkop – toen gemeente Kamerik – knalde om 9.19 uur in de ochtend de sneltrein Utrecht-Rotterdam op de stoptrein Woerden – Amsterdam. 93 Mensen kwamen om het leven, ruim vijftig raakten zwaargewond.
Een monument herinnert aan deze nationale ramp van zestig jaar geleden, Tussen twee zuilen, met daarop de namen van de slachtoffers, zie je de plek van de ramp. De gelijkvloerse railkruising is in de jaren negentig vervangen door een ongelijkvloerse kruising, zodat de treinen elkaar nu ongehinderd passeren.
Waarschuwingslicht genegeerd
8 Januari 1962. Over de Woerdense polder hangt dichte mist. De stoptrein – 180 passagiers – nadert de kruising. De sneltrein uit Utrecht – 190 passagiers – heeft bij vertrek een tijdverlies van zes minuten.
9.18 uur: de machinist van de sneltrein heeft zich nog niet gemeld bij de treinleiding. Voor de stopper gaat het sein op groen, de trein rijdt de kruising op. Het sein langs de spoorlijn Utrecht-Woerden gaat op geel, wat remmen betekent. Dat moet wil de trein op tijd stoppen voor het rode stopsein verderop. Maar het gaat mis. Door de mist ziet de machinist het gele sein niet. Met 125 kilometer raast de trein erlangs. Pas bij het het rode licht gaat de machinist vol in de remmen. Te laat! De remweg is te lang. Met 107 kilometer – zoals later vastgesteld – botst de sneltrein op de de stopper. Hevig gescheur en gekraak weerklinkt. Als veertjes schieten de wagons uit de rails. Wat volgt is een oorverdovende stilte.
Het ongeluk was te voorkomen geweest met automatische treinbeīnvloeding (ATB). Dat systeem bestond, maar niet op dit traject.
Na de nationale rouwdag op vrijdag 12 januari raakt de ramp uit de herinnering. Pas sinds 2012 staat er bij de rampplek een herinneringsmonument, een creatie van beeldhouwer Taeke de Jong uit Kamerik.
Beschadig tekening van Mladić niet, hij is een Servische held
De Servische oorlogsmisdadiger Ratko Mladić mag dan levenslang achter de tralies zitten, voor veel Serviërs is hij nog steeds een held. De grimmige kop van de voormalige opperbevelhebber is groots afgebeeld op een muur in het centrum van Belgrado. Om beschadiging te voorkomen beschermen hooligans de slager van Srebrenica.
Toch lukte het Aida Corovic, een Servische mensenrechtenactivist en voormalig parlementslid, de kop van Mladić met eieren te bekogelen – zie de video. Later ging er nog een blik witte verf overheen.
De politie nam haar mee voor verhoor. Sinds haar vrijlating is ze de kop-van-jut. Op straat wordt ze voortdurend lastig gevallen: hoe kun je onze held zo naar het leven staan? En wat nou genocide? In Srebrenica is een ernstig misdrijf gepleegd, geen genocide. Zo zien ze het niet alleen in Servië maar ook in de naburige Republika Srpska.
Onlangs bezocht Aida Corovic de muurtekening van Mladić samen met een reporter van de Nederlandse tv-zender RTL. Daar gooide een hooligan een beker cola over haar leeg. Let in de video op de politiewagen, die stopt niet. Niemand, behalve de reporter, steekt een hand naar haar uit. Leuk land dat Servië, maar niet heus.