REDCOM

Het derde huis na het balnet is nummer 20-bis waar Achterberg op de zolderetage de moord pleegde op zijn hospita Roel van Es.

Onlangs ben ik langsgegaan bij huizen met een bijzonder verleden. In dit huis, Boomstraat 20 bis in Utrecht, vermoordde de dichter Gerrit Achterberg zijn 40-jarige hospita Roel van Es die hem betrapte bij het aanranden van haar 16-jarige dochter Bep. Gerrit schoot ook Bep neer, maar die overleeft de aanval met een kogel in haar nek.

Het gebeurde op 15 december 1937. Achterberg meldde zich meteen bij de politie. Volgens de rechtbank pleegde hij de daad in een psychose. Hij werd onschuldig verklaard. Wel kreeg hij tot 1955 tbs. Naar Bep van Es keek niemand om. Dat hij lag te masturberen, waar zij van schrok, waarna hij zich aan haar wilde vergrijpen, daarover sprak niemand. Zij droeg het drama tot 2004, het jaar van haar overlijden, met zich mee.

De zeer talentvolle Achterberg schreef de gebeurtenis van zich af in gedichten die onder meer gelauwerd werden met de PC-Hooftprijs en de Constantijn Huygens-prijs. Later was hij een zuipschuit van jewelste die zich liet verplegen door zijn vrouw Cathrien van Baak, een ex-NSB’er.

Achterberg stierf in 1962 aan een hartaanval, 56 jaar oud. Dichters en schrijvers, onder meer Harry Mulisch, spraken op de begrafenis vol bewondering over de poet, staande rond een graf waarin een vreemde lag. De dichter was al in een ander graf gelegd. ‘Foutje’, zei de begrafenisondernemer. Een grote kei siert zijn graf op Rusthof in Amersfoort, daarop de tekst:

‘Van dood in dood gegaan, totdat hij stierf.

De namen afgelegd, die hij verwierf.

Behoudens deze steen, waarop geschreven:

de dichter van het vers, dat niet bedierf.’

‘Van dood in dood gegaan’, voor de goede verstaander een herinnering aan de moord in 1937.

Aan de holocaust heeft Nederland 102.000 Joden, Roma en Sinti verloren. Het holocaust Namenmonument in Amsterdam geeft dat getal een ‘gezicht’. Duizenden namen, namen en nog eens namen. Je loopt er zwijgend langs. De adem stokt je in de keel. Zoveel doden, zovelen zinloos vermoord.

Ik heb het holocaustmonument in Berlijn gezien, een naamloos doolhof van grauw beton. Amsterdam is kleiner, maar indrukwekkender door al die namen.

Daartussen staat ook de naam Jules Kahn, de chemicus uit de bandenfabriek Hevea in Heveadorp. In 1943, samen met zijn vrouw Feiga en zoon Boris, in Sobibor vergast. Hun namen leven voort in steen en in het boek De dood van Rubber.

Het zou goed zijn als mensen met ultra rechtse of ultra linkse sympathieën dit monument bezoeken om te ervaren waartoe extremisme leidt.

Al dat geklets over snelle auto’s, je hebt er niets aan, want de maximum snelheid is honderd kilometer per uur. Snel en goed schakelen is voor de meeste mensen één, maar het aardige is, de meesten kunnen helemaal niet goed schakelen. Daar maakte DAF een einde aan.

Van Doorne’s Automobielfabriek N.V kwam in 1958 met het pientere pookje waarmee je zonder ge-schakel gewoon voor en achteruit kan rijden. Een revolutie in autotechniek maar, zoals dat altijd gaat met iets nieuws, werd het pookje meteen neergesabeld. Wie in een DAF reed, schreef de autopers, was onsportief.

Gelukkig trokken weinigen zich daar wat van aan. Van de DAF werden er tot halverwege de jaren zeventig – toen het bedrijf in handen kwam van Volvo – tienduizenden verkocht. Ook in mijn familie werd er rondgereden in een DAF variomatic en die kar, uitgerust met een 33 pk sterke viertakt tweecilinder luchtgekoelde boxermotor, reed prima. Van de DAF 33 zijn er tussen 1967 en 1974 131.621 stuks gebouwd. Het zijn klassiekers – met prijzen variërend van 3.000 tot 6.000 euro.