REDCOM

Mijn besmetting met SARS-CoV-2 was op donderdag 22 oktober een feit. Om negen uur ’s avonds kotste ik mijn avondmaal eruit. Wie had mij aangestoken? Dana mijn vrouw. Zij werkt in de zorg. Op woensdag 21 oktober ontving ze van de GGD een oproep zich meteen te laten testen. Vrolijk stapte ze in de auto. ‘Ik corona, kom nou.’ Maar een dag later bleek ze positief en zij niet alleen maar met haar 30 bewoners van het verpleeghuis waar ze werkt en vijftien van haar collega’s.

Nederland stond die dagen diep in het coronarood. Wij, maar ook haar moeder, zoon, zijn

Dana met haar moeder Stajka, een van de laatste foto’s

vrouw en kind, waarmee Dana kort daarvoor samen geweest was lieten zich testen. En ja, ook zij waren besmet met COVID-19.

Op zondag 25 oktober daalde de lichaamstemperatuur van Dana van het een op het andere moment naar 33,1 graden Celsius. Binnen een uur zat ze in de huisartsenpost van het ziekenhuis waar een beginnende longontsteking vastgesteld werd. Benauwd? Zeker, erg benauwd, ook haar zoon kon van benauwdheid nog geen 50 meter lopen.

Haar 85-jarige moeder werd naar het Anthonius in Nieuwegein gebracht. Vier dagen later werd ze ontslagen. Ging het goed? Vergeet het, een paar uur later zakte haar zuurstofgehalte naar een gevaarlijke 77. Per ambulance keerde ze onmiddellijk terug naar Nieuwegein. Nu begon de horror. Ze had een longembolie gekregen. In mijn hoofd luidde van ver de doodsklok.

Ik was broeierig warm, maar had geen koorts. In mijn hoofd vlogen de gedachten als een razende door elkaar heen. Mijn lichaamskrachten smolten, maar ik had koppijn noch benauwdheid. Alleen ontwikkelde zich al snel een verschrikkelijke hik die gepaard ging met het uitspugen van slijm. Op bed of op de bank liggen was het enige dat ik die week kon, verder moest ik niets aan mijn hoofd hebben.

Dana kwam uit de crisis. Binnen een paar dagen knapte ze volledig op en ging naar het Anthonius in Nieuwegein om haar moeder bij te staan. De verzorging werd ieder uur zwaarder. Ze gaven haar 15 liter zuurstof. Ofschoon ze alle moeite deed kon ze die niet opnemen. Een behandeling op de IC was gezien de deplorabele staat van haar longen onmogelijk. Het was een longinfarct. Stikken is verschrikkelijk. Toediening van meer morfine verlicht de pijn, het zorgt voor een snelle dood.

Donderdag 5 november om 14.33 uur was haar strijd voorgoed gestreden. En dan krijg je de karige begrafenis die afgelopen dinsdag plaatsvond in haar vaderland Servië waar dagelijks ruim 3.000 nieuwe coronabesmettingen zijn. De coronaregels zijn er streng. Vier doodgravers, een pastoor en een paar bekenden, niet meer mensen mochten haar begeleiden op haar allerlaatste gang. Ze werd begraven tussen een te vroeg gestorven dochter en een zoon. Zo eindigt het leven terwijl de wereld doordraait alsof er niets gebeurt. Wanneer wij naar het graf gaan? Als COVID-19 plaats maakt voor een leven dat weer zijn normale gang kan gaan.

Er zijn schrijvers en GROTE SCHRIJVERS. De tien jaar geleden overleden Harry Mulisch was één van de allergrootste schrijvers. Zijn oeuvre staat op één lijn met dat van andere hele grote schrijvers, zoals Dostojevski en Hemingway. Zijn boeken bieden het beste wat kunst teweegbrengt: de verklaring van de wereld.

Graf van Harry Mulisch op begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam.

Op 30 oktober 2010 vernam ik het nieuws van zijn heengaan op een parkeerplaats in Duitsland. Meteen moest ik denken aan een Koninginnedag in de jaren negentig in druk Amsterdam waar ik hem zag lopen op het Leidseplein. Gestoken in een spierwit pak vormde hij een dissonant met al die T-shirts en spijkerbroeken. Langzaam schreed hij door de massa die als door onzichtbare hand gedreven commentaarloos uiteen week. Aan zijn ogen zag ik dat hij genoot van de zwijgende adoratie.

Tien jaar na zijn dood verkopen nog altijd De aanslag en De ontdekking van de Hemel goed wat jammer is, want Mulisch schreef zo veel meer en elk boek is een juweel. Het zijn vooral de romans die Mulisch faam gaven. Zijn toneelstukken zijn ook niet slecht maar werden slechts enkele malen opgevoerd. In de jaren zeventig was hij gek op het spelen met woorden waaruit gedichten ontstonden. Mulisch torende ver uit boven die twee andere Nederlandse auteurs: Willem Frederik Hermans en Gerard Reve. Wie zijn boeken leest krijgt het gevoel dichter bij de wereld te staan. Op zijn begrafenis doorbrak een regenboog de grauwe lucht. Een teken van kleurig licht, alsof Mulisch de rouwenden hiermee duidelijk wilde maken: ‘Dat is gewoon niks voor mij, doodgaan.’

Een lichte bobbel in de provinciale weg in het Groningse Ranum nabij Winsum. Voor- en achterkant van de auto veren kort op. Zojuist passeerde ik de plek waar ooit een onbeveiligde spoorwegovergang was. Op 16 oktober 1940 vond hier een rampzalig spoorwegongeluk plaats waarbij dertien personen het leven lieten.

De allang verdwenen spoorlijn was in 1922 een aftakking van het enkelspoor Groningen-Roodeschool en verbond Winsum met Zoutkamp. De vertakking stond bekend als de Marnelijn.

De graven van de omgekomen te werk gestelden door het treinongeluk bij Ranum.

Die onzalige ochtend hing er mist boven de uitgestrekte weilanden. In alle vroegte vertrok er een bus uit Groningen, vol met werklozen die te werk waren gesteld bij de inpoldering van De Slikken, helemaal boven Westernieland. Rond zeven uur botste de bus in Ranum op de trein en werd door de klap doormidden gesneden. De doden kregen een graf op de Zuiderbegraafplaats in Groningen. Een monument bij De Slikken herdenkt het ongeluk, het is zo’n beetje het laatste monument van het land.

Het was niet het enige spoorwegongeluk bij Winsum. Op 25 juli 1980 zorgde de mist voor een vreselijke aanrijding tussen twee treinen waarbij negen doden vielen. Ook op 2 april 2014 hing er mist. Bij Winsum reed een auto op een trein met dodelijk gevolg voor een 67-jarige automobilist uit Adorp.

Het monument op De Slikken bij Westernieland.