REDCOM

Een lichte bobbel in de provinciale weg in het Groningse Ranum nabij Winsum. Voor- en achterkant van de auto veren kort op. Zojuist passeerde ik de plek waar ooit een onbeveiligde spoorwegovergang was. Op 16 oktober 1940 vond hier een rampzalig spoorwegongeluk plaats waarbij dertien personen het leven lieten.

De allang verdwenen spoorlijn was in 1922 een aftakking van het enkelspoor Groningen-Roodeschool en verbond Winsum met Zoutkamp. De vertakking stond bekend als de Marnelijn.

De graven van de omgekomen te werk gestelden door het treinongeluk bij Ranum.

Die onzalige ochtend hing er mist boven de uitgestrekte weilanden. In alle vroegte vertrok er een bus uit Groningen, vol met werklozen die te werk waren gesteld bij de inpoldering van De Slikken, helemaal boven Westernieland. Rond zeven uur botste de bus in Ranum op de trein en werd door de klap doormidden gesneden. De doden kregen een graf op de Zuiderbegraafplaats in Groningen. Een monument bij De Slikken herdenkt het ongeluk, het is zo’n beetje het laatste monument van het land.

Het was niet het enige spoorwegongeluk bij Winsum. Op 25 juli 1980 zorgde de mist voor een vreselijke aanrijding tussen twee treinen waarbij negen doden vielen. Ook op 2 april 2014 hing er mist. Bij Winsum reed een auto op een trein met dodelijk gevolg voor een 67-jarige automobilist uit Adorp.

Het monument op De Slikken bij Westernieland.

Even ruim 100 jaar terug.
Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog kwamen er steeds meer Duitse deserteurs naar Nederland. In 1917 werd er daarom een interneringskamp voor Duitse soldaten in Wolfheze gebouwd.

De Duitse krijgsgevangenen gingen in Nederland naar zes kampen, onder meer in Hattem

Duitsekampweg in Wolfheze, rechts lag het interneringskamp.

en Wolfheze. In Wolfheze herinnert de Duitsekampweg aan de plek waar het Duitse interneringskamp stond. Het terrein was vijfendertig hectare groot. In 1917 moesten ‘de zware wortels van een omgekapt bos nog verwijderd worden, zonder machines daar deze niet ter beschikking waren’ (Arnhemsche Courant). Binnen zes weken was dit werk door de soldaten geklaard en werd het kampterrein ingericht als akker- en tuinbouwbedrijf. In 1918 was het volop in bedrijf.

‘Kriegsgefangenenlager Wolfheze’ was een keurig kamp, gebouwd voor ruim tweeduizend krijgsgevangenen. Zoveel kwamen er nooit, hun aantal bleef steken bij ruim 700, vooral soldaten uit de lagere rangen. De hogere echelons werden tot in de verre omgeving ondergebracht in pensions en hotels, ze kwamen er wel voor de ontspanning. Alle materialen, van het hout voor de barakken tot de keukenbenodigdheden, kwamen per trein uit Duitsland. Behalve landbouwproducten leverde het kamp houten meubels. Die waren niet bestemd voor Nederland, maar voor de woningen van militairen in Duitsland.

In het kamp stonden zo’n zestig grijs gekleurde barakken met daaromheen moestuinen en aardappelvelden. ‘Alle woonzalen zijn schoon en ruim’, aldus de Arnhemsche Courant. ‘Er zijn een biljartzaal, een kantine en een ziekenzaal en er hangen eenvoudige, aardige katoenen gordijntjes voor de vensters, op de tafels staan mandjes met heide en aan de muren hangen eenige goede reproducties van de keizer. Voor de officieren is er een casino, een theaterzaal en een bioscoop, die ook op bezoek uit de omtrek rekenen mag.’

In Wolfheze vierden de Duitsers op zaterdag 31 augustus 1918 ‘in jubelstemming’ de verjaardag van Wilhelmina. Om de feestvreugde te verhogen schonk het Keizerlijk Gezantschap in Nederland elke geïnterneerde soldaat één gulden, vier glazen bier en vier sigaren. De zondag na Koninginnedag werd er gesport tegen bewoners van andere Duitse interneringskampen. Daarbij werden geldprijzen verdeeld van honderd gulden de man.

Hauptmann Brill, de kampcommandant van Wolfheze, gaf er een lezing over gymnastiek waarin, geheel naar de tijdgeest, hoog opgegeven werd van de nationalistische ideeën van Turnvater Friedrich Ludwig Jahn. Na afloop klonk er applaus, niet alleen van de soldaten, maar ook van de eregast, de Hollandse gebiedscommandant Van Eelders die alle festiviteiten bijwoonde. Plechtig zongen de soldaten behalve Heil dir im Siegerkranz ook het Wilhelmus, waarna een driewerf hoera weerklonk voor Wilhelmina.

In 1919 gingen alle soldaten terug naar huis, daarna werd het kamp ontmanteld. Wie meer wil weten over het kamp leest het relaas van de amateurhistoricus Ulbe Anema uit Wolfheze in de Gelderlander: https://www.gelderlander.nl/arnhem-e-o/hoe-wolfheze-aan-zijn-duitsekampweg-kwam~a777a9cb/

Een van Neerlands leukste, gekste en meest bijzondere campings is Land uit Zee in Wieringerwerf. Natuurlijk kun je er overnachten in een tent, maar ook in een tram, een hondekoptrein of… een vliegtuig.  En dat is lang niet alles, want er staan meer oude vervoermiddelen die het verblijf daar bijzonder maken.

Zeker voor de kits is Land uit Zee een avontuurlijke omgeving. Ieder kind droomt er toch van om in een vliegtuig of – ja, die hebben ze ook – helikopter te slapen. De Lynx – wentelwiek was in dienst van de Britse RAF en deed mee in de thriller The Lake, dat maakt hem extra avontuurlijk.

In het vliegtuig is de cockpit met al die metertjes en knopjes nog volkomen intact. De keuken is ondergebracht in de houten verkeerstoren.

In de hondekop kun je plaatsnemen op de stoel van de meester. De trein is ruim genoeg voor tien personen. Chillen doe je op het perron. De trein uit de jaren vijftig staat al weer jaren stil, voorheen stond -ie in het verkeerspark in Assen.

Wil je écht héél bijzonder overnachten boek dan de bus waarmee de Ierse rockband U2 in 2009 door Europa koerste. Bono, The Edge, Adam Clayton en Larry Mullen jr. zaten, samen met hun crew, in deze comfortabele bus. Het is een waar collectors item.

Land uit zee is een unieke ervaring in de doorgaans voorgeprogrammeerde kampeerwereld. Ga eens lang, je zult versteld staan.

Ook een tram is hier een slaapplaats.

Evenals deze Oostenrijkse stoomtrein.

Of een boot.