Piet Paaltjens had ‘een bijna instinctmatigen afkeer van goedronde pret’

Dominee-dichter François HaverSchmidt, beter bekend als Piet Paaltjens, ligt dit jaar 130 jaar op de begraafplaats Beukenhof in Schiedam. Op vrijdag 19 januari 1894 werd de zwaar depressieve man gevonden aan een koord in de bedstee.

Graf van François HaverSchmidt, hij ligt er samen met zijn in 1891 gestorven vrouw Jacoba Johanna Maria Osti.

Als Friese student theologie woonde hij in Leiden, samen met een doodsbidder die de somberheid van zijn bestaan van zich afzette door het schrijven van vrolijke gedichten. Als dominee van de hervormde gemeente in Schiedam kreeg HaverSchmidt via kerkgangers te maken met een door drank doordesemde ellende, het deed zijn toch al depressieve aard geen goed. Om zich te bevrijden van de ellende ontpopte hij zich tot een buitengewoon begaafd poëet. Geheel naar de romantische aard van de tijd schreef hij bitter-komische gedichten, zonder de in zijn tijd gebruikelijke zedenpreek.

Snikken en grimlachjes

Zijn beroemdste werk is Snikken en grimlachjes (1867) waarin de Leidse student Piet Paaltjens, woonachtig in Leiden, zijn ontboezemingen tentoonspreidt. Piet had ‘een bijna instinctmatigen afkeer van goedronde pret. Ontzaglijk kon hij zuchten , zelfs afschuwelijk grijnzen, als er een daverend gelach onder ons opging.’ Het is duidelijk: Paaltjens is de van Weltschmerz doordrenkte HaverSchmidt. De toenmalige lezer wist dat niet. Die amuseerde zich kostelijk met de ruim twintig humoristisch/ironisch gedichten waarin (onbeantwoorde) liefdes, melancholie en eenzaamheid centraal staan. De bundel was meteen een bestseller en wordt nog steeds verkocht.

 

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.